Proturo

Protura, aŭ proturoj, kaj foje kromnomataj konuskapuloj,^[1][2] estas tre malgrandaj (<2 mm longaj), grundo-loĝantaj animaloj, tiom nerimarkeblaj ke ili ne estis notitaj ĝis la 20a jarcento. Protura konstituas ordon de heksapodoj kiuj estis antaŭe konsiderataj insektoj, kaj foje traktitaj kiel klaso per si mem.^[3] Kelka pruvaro indikas ke Protura estas baza al ĉiuj aliaj heksapodoj,^[4] kvankam ne ĉiuj esploristoj konsideras ilin heksapodoj, restigante la monofiletikon de Hexapoda nesetlita.^[5] Unike inter heksapodoj, proturoj montras anamorfozan disvolvigon, pere de kiu oni aldonas segmentojn dum la mudo.^[6] Estas ĉirkaŭ 800 specioj, priskribitaj en sep familioj. Preskaŭ 300 specioj estas enhavataj en unusola genro, Eosentomon.^[7][8]

1. ↑ Proturans / Coneheads. North Carolina State University College of Agriculture and Life Sciences. Alirita 30a de Julio 2008 .
2. ↑ Order Protura - Coneheads. http://bugguide.net bugguide.net, gastigita pe la departemento pri enomologio de la Iovaa Ŝtata Universitato. Alirita 30a de Julio 2008 .
3. ↑ Charles S. Henry (2005) Insect phylogeny. Universitato de Konetikuto. Arkivita el la originalo je 2006-09-05. Alirita 2017-05-24 . Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2006-09-05. Alirita 2017-05-24 .
4. ↑ Ryuichiro Machida (2006) Evidence from embryology for reconstructing the relationships of hexapod basal clades. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2007-07-20. Alirita 2017-05-24 .
5. ↑ Charles E Cook, Qiaoyun Yue & Michael Akam (2005). “Mitochondrial genomes suggest that hexapods and crustaceans are mutually paraphyletic”, Proceedings of the Royal Society B 272 (1569), p. 1295–1304. doi:10.1098/rspb.2004.3042. 
6. ↑ P. J. Gullan & P. S. Cranston. (1994) The insects: an outline of entomology. Chapman and Hall. ISBN 0-412-49360-8.
7. ↑ Andrzej Szeptycki (2007) Catalogue of the World Protura. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2012-02-10. Alirita 2017-05-24 .
8. ↑ G Pass & NU Szucsich (2011). 100 years of research on the Protura: many secrets still retained. Arkivita el la originalo je 2020-06-18. Alirita 2017-05-24 .