San-Francisko

San-Francisko hispane kaj angle San Francisco
Fotomontaĵo
charter city and county (en) unuiĝinta civito-kantono urbo sanctuary city (en) urbo de Usono urbego ĉarta urbo en Kalifornio vd
Flago
Devizo: Oro en paz. Fierro en guerra.
Administrado
Ŝtato	Usono
Subŝtato	Kalifornio
Ĝemelurboj Kiel (2017–) Kallao (2016–) Amano (2010–) Barcelono (2010–) Krakovo (2009–) Bengaluro (2009–) Zuriko (2003–) Parizo (1997–) Ho-Ĉi-Min-urbo (1995–) Tesaloniko (1990–) Abiĝano (1986–) Cork (1984–) Manilo (1981–) Ŝanhajo (1980–) Seulo (1975–) Ĥajfo (1973–) Tajpeo (1970–) Asizo (1969–) Sidnejo (1968–) Osako (1957–2018) Burgaso Kaburbo Ischia Vladivostoko Bukareŝto Karakaso Belém Adisabebo Lisbono Valparaiso Alassio Napolo Kaltaĝirone vd
Poŝtkodoj 94110 • 94103 • 94133 • 94107 • 94109 • 94108 • 94105 • 94116 vd
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	873 965  (2020) [+]
Loĝdenso	1 455 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	37° 47′ N, 122° 25′ U (mapo)37.775-122.41944444444Koordinatoj: 37° 47′ N, 122° 25′ U (mapo) [+]
Alto	30 m [+]
Areo	600,592202 km² (6 005 9.2 202 ha) [+]
Horzono	UTC-08:00 [+]
DEC Situo de San-Francisko hispane kaj angle San Francisco
DEC Situo de San-Francisko hispane kaj angle San Francisco
Alia projekto
Vikimedia Komunejo San Francisco [+]
v • d • r

San-Francisko, Sanfrancisko aŭ San Francisko (angle kaj hispane San Francisco [san fransisko]) estas urbo en la usona ŝtato Kalifornio. Ĝi estas la ĉefa urbo de la Areo de la Golfeto de San-Francisko.

Ĝi estis fondita tie, kie nun lokiĝas la kvartalo Mission, fare de franciskanoj kaj nomita en 1847 laŭ sankta Francisko el Asizo.

Dum la ora febro de 1849, ĝi kreskis ĉar ĝi estis la enirejo al la ora minlando.

Ekzistas metroo, tramoj kaj publikaj busoj; urbo-specifa transportilo estas la Kablotramo (cable car), kies tri linioj grimpas la krutajn stratojn de la urbocentro helpe de ŝnurego, kiu sub la strato kuras kun konstanta rapideco de ĉirkaŭ 30 km/h. Por la trafiko inter la urbo kaj ĝiaj antaŭurboj, precipe aliflanke de la Golfo de San-Francisko, servas la fervoja sistemo BART. Ligon al la regiono sude de la urbo provizas la fervoja kompanio Caltrain.

San-Francisko iĝis unu el la ĉefaj urboj por gejoj (kvartalo Castro) kaj por usonaj ĉinoj (tipe en kvartalo Chinatown, "Ĉinio-urbo").

En la finaj 1990-aj jaroj, ĝi logis ankaŭ riĉajn komputilfirmaanojn laborantajn en proksima Silicon Valley.