Terminologio

Terminologio estas aro da teorioj kaj praktikoj ĉirkaŭ nocioj kaj terminoj, t.e. ĉirkaŭ "vortoj" uzataj en specialaj scio-kampoj por paroli pri ideoj aŭ objektoj, kiuj ne apartenas al ĉiutagaj konversacioj. Terminologio resume estas fako de aplikata lingvistiko, kiu okupiĝas multaspekte pri la komunikado inter fakuloj (sciencistoj, laboristoj, k.t.p.). Ĝi tradicie havas preskriban ecojn (celojn), sed ĝi ankaŭ povas esti komplete priskriba. Simple esprimita, oni diru, ke terminologio estas scienco pri starigo de unu- aŭ plurlingvaj terminaroj (fakvortaroj). Terminologio kiel scienco estas relative freŝdata. Efektive, la unuaj teorioj pri terminologio aperis nur en la 1930-aj jaroj, la unuaj internaciaj rekomendoj en la 1960-aj jaroj (publikaĵoj de Internacia organizaĵo por normigado (ISO) kaj fine la unuaj internaciaj normoj dum la 1970-aj kaj 1980-aj jaroj. Tamen praagadoj similaj al tiuj, kiujn oni nun nomas terminologiajn, jam delonge ekzistis. La esprimo terminologio ekzemple germane (Terminologie) fine de la 18-a jarcento, france (terminologie) je la komenco de la 19-a jarcento. Tiel en la 18-a jarcento, oni parolis ekzemple pri nomenklaturoj. La esprimo terminologio mem povas havi plurajn signifojn. En la franca lingvo, ekzemple, terminologie havas ĝis 5 signifojn:

• Aro de terminoj rilate al fako, arto, tekniko, scienco, agado, firmao, lernejo, esploristo, aŭtoro, ktp. (ekz. "terminologio de ĥemio" estus gvidlibro, kiu enhavas ĉiujn terminojn pri ĥemio). En tiu senco terminologio estu sinonimo de nomenklaturo aŭ glosaro.
• Procezo de faka nomigado (ekz. fakulo inventas novan objekton kaj ĝin nomas).
• Laboro por priskribo kaj listigo de terminoj de fako
• Studado kaj pripensado de la formado de terminoj (ekz. kial oni uzas plej ofte komputilo kaj ne komputero) kaj la rilato de terminoj kun la realo.
• Disvolvigo de rilataj teorioj kaj metodoj (ekz. ĉu oni diru esperante Fejsbuk aŭ Facebook)

Por Esperanto rolas la Terminologia Esperanto-Centro de UEA.