Egoneko bizimodu

Egoneko bizimodua edo sedentarismo fisikoa ariketa fisiko handirik egiten ez duten pertsonen bizimodua da. Bizimodu horrek osasun arriskuak eta gaixotasunak ekar diezazkioke pertsonari, bereziki kardiobaskularrak. Obesitatearen arrazoi nagusienetakoa da.

Sedentarismoa (sedentarioa, eta, aldi berean, latinezko sedentarius, "eserita lan egiten duena", aldi berean, sedere, "eserita egotea") da  “Real Academia Española” hitzetan "asaldura edo mugimendu gutxi" duten lanbide eta bizimoduak definitzen dituena. Eguneroko bizimodua da, batez ere hirietan. Ariketa gutxi egiten da, osasun-arazoen erregimena handitu egiten da, bereziki pisua (obesitatea) eta gaixotasun kardiobaskularrak (ikus tronbosi benosoa). Ohiko bizimodua da hiri modernoetan, oso teknifikatuta daudenetan, ahalegin fisiko handiak saihesteko dena baitago pentsatuta. Goi-klaseetan eta pertsonak jarduera intelektualetan gehien aritzen diren zirkuluetan, handitu egiten da ohitura hori agertzeko probabilitatea.

Espainiako 2014. urteko azterlan baten arabera, eserita ordu asko (sei ordutik aurrera) ematea osasun kardiobaskularrarentzako arrisku-faktore bat da, ariketa fisikoa egin ala ez.

OMEren arabera, jarduera fisikorik eza munduko laugarren heriotza-arrisku-faktore garrantzitsuena da, eta planetako heriotza guztien % 6 eragiten du. Gaur egun, 3,2 milioi pertsona inguru hiltzen dira urtero jarduera fisikoaren maila eskasa izateagatik. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) dio osasunerako zazpi faktore erabakigarrietatik sei elikadurarekin eta ariketa fisikoarekin lotuta daudela (OME, 2002), eta biak alda daitezkeela (Delgado, Gutiérrez eta Castillo, 2004). Ongizate psikologikoa eta ohitura osasungarriak oso lotuta daude ariketa fisikoa egitearekin (Jiménez, Martínez, Miró eta Sánchez, 2008). OMEk honela definitzen du jarduera fisikoa: muskulu eskeletikoek eragindako edozein gorputz-mugimendu, eta, ondorioz, energia-kontsumoa. Horren barruan sartzen dira lan egitean, jolastean eta bidaiatzean egindako jarduerak, etxeko lanak eta jolas-jarduerak.