Formaldehido

Formaldehido
Formula kimikoa	CH2O
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	karbono, oxigeno eta hidrogeno
Mota	alkanal (en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	0,8153 g/cm³ (−20 ℃)
Momentu dipolarra	2,332 D
Fusio-puntua	−92 ℃ −92 ℃
Irakite-puntua	−21 ℃ (760 Torr) −19,1 ℃ (101,325 kPa)
Fusio-entalpia	2,332 D
Formazio entalpia estandarra	−115,9 kJ/mol
Lurrun-presioa	1 atm (20 ℃)
Masa molekularra	30,011 Da
Erabilera
Tratatzen du	common wart (en)
Elkarrekintza	Transient receptor potential cation channel, subfamily A, member 1 (en)
Rola	Desinfekzio, Alergeno, primary metabolite (en) , kantzerigeno eta occupational carcinogen (en)
Arriskuak
NFPA 704	4 3 0
Lehergarritasunaren beheko muga	7 % (V/V)
Lehergarritasunaren goiko muga	73 % (V/V)
Denboran ponderatutako esposizio muga	0,02 mg/m³ (10 h, baliorik ez) 0,92 mg/m³ (8 h, Ameriketako Estatu Batuak)
Denbora laburreko esposizio muga	2,46 mg/m³ (Ameriketako Estatu Batuak)
Esposizioaren goiko muga	0,123 mg/m³ (baliorik ez)
IDLH	24,6 mg/m³
Eragin dezake	formaldehyde exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	WSFSSNUMVMOOMR-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	50-00-0
ChemSpider	692
PubChem	712
Reaxys	1209228
Gmelin	16842
ChEBI	445
ChEMBL	CHEMBL1255
NBE zenbakia	2209
RTECS zenbakia	LP8925000
ZVG	10520
DSSTox zenbakia	LP8925000
EC zenbakia	200-001-8
ECHA	100.000.002
MeSH	D005557
RxNorm	4530
Human Metabolome Database	HMDB0001426
KNApSAcK	C00050462
UNII	1HG84L3525
NDF-RT	N0000147328
KEGG	D00017 eta C00067
PDB Ligand	FOR

Formaldehidoak H-CHO formula kimikoa duten konposatu kimiko organikoak dira, metanal ere esaten zaienak. Izan ere, azken hori da IUPACen nomenklatura sistematikoaren arabera egokiagoa den izena. Aldehido funtzio-taldea duen konposatu sinpleena da. Giro-tenperaturan gas kolorgea da, eta haren irakite-tenperatura -19ºC-koa da.

Formaldehidoak espontaneoki polimerizatu, eta paraformaldehidoak ematen dituzte. Konposatu hau naturan agertzen ez denez, metanoa edo metanola katalitikoki oxidatuz sintetizatzen da industrian. Beste konposatu kimiko batzuekin erraz konbinatzen da, hala nola fenolekin, aminekin eta urarekin, eta industrian oso erabilgarriak diren polimeroak ematen ditu. Konposatu kartzinogeno moduan sailkatuta dago, arnasbideen eta azalaren narritadurak eragiten baititu.^[1]

1. ↑ Yi, Jae Kyo; Spektor, Alexander. (2023-03-01). «Abstract P2-20-09: Enhancement of anti-tumor immunity in ER+ breast cancer through dual inhibition of MCL1 and caspases» Cancer Research 83 (5_Supplement): P2–20-09-P2-20-09.  doi:10.1158/1538-7445.sabcs22-p2-20-09. ISSN 1538-7445. (Noiz kontsultatua: 2023-11-08).