Itsaso Hila

Itsaso Hila
Datu orokorrak
Garaiera	−437 m
Mota	laku endorreiko eta hypersaline lake (en)
Luzera	67 km
Zabalera	18 km
Azalera	605 km²
Sakonera	360 m
Bolumena	148.000 hm³
Geografia
Koordenatuak	31°31′15″N 35°29′04″E / 31.5207°N 35.4845°E / 31.5207; 35.4845
Honen parte da	Jordango Rift Harana Israel–Jordan border (en) Jordan-Palestine border (en) West Bank–Israel border (en)
Estatu burujabe	Israel
Hidrografia
Betebidea	ikusi Jordan Nahal Mishmar (en) Nahal HaArava (en) Arnon (en) Arugot Stream (en) Tze'elim Stream (en) Wadi Og (en) David Stream (en) Wadi Murabba'at (en) Nahal Hever (en) Bokek spring (en) Nahal Zin (en) Naẖal Asa'el (en) Naẖal Ben Ya'ir (en) Naẖal Ẕeruya (en) Nahal Ye'elim (en) Q12039905 Naẖal Meẕada (en) Naẖal Miflat (en) Naẖal Mor (en) Naẖal Parsa (en) Naẖal Raẖaf (en) Naẖal Rom (en) Nachal Zohar (en) Wadi Zarqa Ma'in (en) Wadi Zered (en) Salvadora stream (en) Kedem Stream (en) Q6568917 Wadi Qumran (en) Peratsim River (en) Nahal Hemar (en) Hatsetson river (en) Nahal Samar (en) Zedrongo harana Q105942622 Naẖal H̱imrit (en) Naẖal Admon (en)
Arroaren azalera	41.650 km²

Itsaso Hila^[1] (hebreeraz ים המלח Yam Ha'Melaj, literalki Gatzezko Itsasoa, arabieraz البحر الميت Al Bahr al Mayyit, literalki Itsaso Hila edo Buhayrat^[2]) Ekialde Hurbileko aintzira endorreiko gazia da, Jordango Rift Haranean kokaturik dagoena. Ekialdean Jordania du, eta Israel eta Zisjordania (Palestina) mendebaldean. Jordan ibaia du betebide nagusia.

Itsasoaren maila baino 430,5 metro beherago dago^[3], mundu osoan lur lehorraren gainean dagoen punturik sakonena.^[4] 76 kilometro luze da eta, gehienez, 16 kilometro zabal. Azken urteetan ur-maila jaisten ari da etengabe, lakura heltzen den ur-kantitatea asko gutxitu delako.^[5] Horren ondorioz, haren azalera ere murriztu da franko: 1.050 kilometro koadro zituen 1930ean, 605 kilometro koadro besterik ez 2016an.

Erromatarren garaitik da ezaguna Itsaso Hilaren sendatzeko ahalmena. Kondairak dioenez, Marko Antoniok Kleopatrari oparitzeko konkistatu zituen lakua eta haren inguruak, eta ordutik hona haren ospea handitu besterik ez da egin. Gaur egun hainbat bainuetxek, hotelek eta osasun-etxek inguratzen dute, eta hango gatzak dituzten kosmetikoak oso preziatuak dira mundu osoan.^[5]

1. ↑ Euskaltzaindia. Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia. .
2. ↑ (Ingelesez) Policy, Library of Congress Office for Subject Cataloging. (1991). Library of Congress Subject Headings. Cataloging Distribution Service, Library of Congress (Noiz kontsultatua: 2022-03-19).
3. ↑ «Long-Term Changes in the Dead Sea» isramar.ocean.org.il (Noiz kontsultatua: 2023-10-11).
4. ↑ Itsaso Hila ez da lurreko punturik sakonena. Gazteberri, 2021eko urtarrilak 25, gazteberri.eus (Noiz kontsultatua: 2022-3-15).
5. ↑ ^{a b} Orobengoa, Olatz. Itsaso Hila: Bizi-bizirik dagoen lakua. Elhuyar, 2002ko irailak 1, CC-BY-SA-3.0, aldizkaria.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2022-3-15).