Jean Sibelius

Jean Sibelius
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Johan Julius Christian Sibelius
Jaiotza	Hämeenlinna, 1865eko abenduaren 8a
Herrialdea	Finlandia
Bizilekua	Ainola (en)
Lehen hizkuntza	suediera
Heriotza	Ainola (en) eta Järvenpää, 1957ko irailaren 20a (91 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: garuneko odoljarioa garuneko infartua
Familia
Aita	Christian Gustaf Sibelius
Ama	Maria Charlotta Sibelius
Ezkontidea(k)	Aino Sibelius  (1892ko ekainaren 10a -  1957ko irailaren 20a)
Seme-alabak	ikusi Ruth Snellman Heidi Blomstedt Katarina Ilves (en)
Haurrideak	ikusi Christian Sibelius
Familia	ikusi Jaakko Ilves (en) (birbiloba)
Hezkuntza
Heziketa	Helsinkiko Unibertsitatea Sibelius Academy (en) (1885 - 1889)
Hizkuntzak	errusiera suediera finlandiera
Irakaslea(k)	Martin Wegelius Albert Becker Karl Goldmark Robert Fuchs Robert Kajanus Karl Flodin Hermann Csillag (en)
Jarduerak
Jarduerak	musikagilea, orkestra zuzendaria, musikologoa, unibertsitateko irakaslea eta biolin-jotzailea
Lantokia(k)	Helsinki
Enplegatzailea(k)	Helsinkiko Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Finlandia Kullervo (en) Valse triste (en) Violin Concerto (en) Andante Festivo (en)
Jasotako sariak	ikusi Grand Cross of the Order of the White Rose of Finland  (1950eko abenduaren 8a) Wihuri Sibelius Saria  (1953) Royal Philharmonic Society Gold Medal  (1935) Finnish Music Hall of Fame  (2018) Goethe Medal for Art and Science  (1935) commander of the Order of the Dannebrog Grand Cross of the Order of the White Rose of Finland  (1925eko abenduaren 8a) Commander First Class of the Order of the White Rose of Finland  (1920ko apirilaren 30a) Commander 1st class of the Order of Vasa  (1923ko otsailaren 26a) Commander of the Order of St. Olav‎ Grand Cross of the Order of the Dannebrog Ohorezko Legioko ofizial handia Knight grand cross of the order of the crown of Italy Honorary Member of the International Society for Contemporary Music
Kidetza	Alemaniako Errepublika Demokratikoko Artearen Akademia Grand Lodge of Finland (en) Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Lake Tuusula Artist Community (en)
Izengoitia(k)	Jean Sibelius
Genero artistikoa	musika klasikoa opera sinfonia incidental music (en) XX. mendeko musika klasikoa art song (en)
Musika instrumentua	biolina pianoa
sibelius.fi

Jean Sibelius, jaiotzez Johan Julius Christian Sibelius^{[oh 1][2]} (Hämeenlinna, Finlandia, 1865eko abenduaren 8a - Järvenpää, 1957ko irailaren 20a) finlandiar musikagile eta biolin-jolea zen, Erromantizismo berantiarrekoa, eta eragin nabaria izan zuen Finlandiaren nortasun nazionala finkatzen.

Sibeliusen lanaren funtsa zazpi sinfoniatan biltzen da. Beethovenek bezala, Sibeliusek ere horietako bakoitza bere estiloa garatzeko erabili zuen, baina Beethovenek ez bezala —hark sinfoniak aldarri publikoak egiteko erabiltzen zituen eta bere sentimendurik ezkutuenak lan txikietarako gordetzen zituen—, Sibeliusek bere sentimendu pertsonalak sinfonietan kanporatu zituen. Haren lanak sarri jo eta maiz grabatzen dira gaur egun ere.

Sinfoniak alde batera utzita, Sibeliusen konposiziorik ezagunenak Finlandia, Bals Tristea, biolin kontzertua, Karelia suitea eta Tuonelako beltxarga (Lemminkäinen suitearen lau mugimenduetako bat) dira. Beste lan batzuen artean Kalevala oinarri hartutako zenbait pieza daude, ahots eta pianorako ehundik gora abesti, 13 antzezlanetarako musika, Jungfrun i tornet opera ("Dontzeila Dorrean"), ganbera musika, piano musika, 21 musika koral argitalpen eta musika erritual masonikoa. Sibelius musikagile emankorra izan zen 1920ko hamarkadaren erdialdera arte. Hala ere, bere Zazpigarren Sinfonia (1924), Ekaitza (1926) eta Tapiola (1926) bukatu bezain laster, ez zuen maila handiko lanik egin bizitzako azken hogeita hamar urtean. Garai horri «Järvenpääko isiltasuna» deitu izan zaio. Musika sortzen saiatu zen, bai, baita zortzigarren sinfonia bat ere, baina emaitzarik gabe. Bere bizitzaren azken aldian musika masonikoa idatzi zuen, eta hasierako zenbait lan berrargitaratu egin zituen. Halaber, musikaren garapena arretaz segitu zuen, nahiz eta beti ez zuen musika modernoa begi onez ikusi.

1. ↑ Tawaststjerna, 1992, 39 or.
2. ↑ Goss, 2009, 19 or.

Aipuaren errorea: <ref> tags exist for a group named "oh", but no corresponding <references group="oh"/> tag was found