Judaismo ortodoxo

Judaismo ortodoxoa termino kolektibo bat da gaur egungo judaismoaren adar tradizionalistentzat. Teologiari dagokionez, batez ere Toraren kontsiderazioaren arabera definitzen da, idatzizkoa zein ahozkoa, Jainkoak Moisesi Sinai mendian errebelatu eta harrezkero fideltasunez transmititu zion bezala.

Judaismo ortodoxoak, beraz, juduen legea edo halakha zorrotz betetzearen alde egiten du, hau da, metodo tradizionalen arabera soilik interpretatu eta zehaztu behar dela suposatzen den legea, eta denboretan zehar jaso diren aurrekariei jarraitu behar zaiola suposatzen den legea. Halakharen sistema osoa, azken batean, errebelazio aldaezin batean oinarritzen den lege-sistematzat hartzen du, funtsean kanpoko eraginetatik at dagoena. Sabbat betetzea, koxer jatea eta Toraren ikasketa dira praktika gakoak. Funtsezko doktrinen artean etorkizuneko Mesias bat dago, juduen praktika berrezarriko duena, Jerusalemen tenplua eraikiz eta judu guztiak Israelen bilduz, hildakoen etorkizuneko gorputz-berpizkundearen sinesmena, eta Jainkoaren saria eta zigorra justuentzat eta bekatarientzat.

Judaismo ortodoxoak praktika erlijioso ugari hartzen ditu, Haredi komunitateetatik hasi eta talde ortodoxo modernoetaraino. Judu ortodoxo guztiak halakhari atxikitzen bazaizkio ere, lege horien interpretazioa eta aplikazioa aldatu egiten da, eta horrek mundu modernoarekin interakzio-maila desberdinak izatea eragiten du. Adibidez, Haredi komunitateak are hertsiago atxikitzen zaizkio tradizioari, eta gizarte sekularrarekin kontaktua mugatzen duten enklabeetan bizi ohi dira. Judu ortodoxo modernoek, aldiz, behaketa eta karrera profesionala eta hezkuntza uztartzen dituzte, eta askok gizartean, oro har, parte-hartze aktiboaren alde egiten dute. Talde horiek lotzen dituen hari komuna Tora, idatzizkoa zein ahozkoa, jainkozkoa eta aldaezina dela dioen ustea da^[1].

Sinesmen tradizionalekin bat egiten badu ere, mugimendua fenomeno modernoa da. XVIII. mendetik aurrera komunitate judu autonomoaren desintegrazioaren ondorioz sortu zen, eta hein handi batean, sekularizazioaren presioen eta alternatiba aurkarien erakargarritasunaren aurkako borroka kontzientearen bidez eratu zen. Ortodoxo zorrozki behatzaileak gutxiengo bat dira judu guztien artean, baina badira ortodoxiarekin zorroztu edo identifikatzen diren erdi-praktikante eta ez-praktikante ugari ere. Juduen talde erlijioso handiena da, bi milioi jarraitzaile baino gehiago ditu eta, gutxienez, beste hainbeste kide nominal.

1. ↑ (Ingelesez) «Orthodox Judaism Today» My Jewish Learning (Noiz kontsultatua: 2024-10-13).