Lupu beltz

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Lupu beltz
Deskribapena
Mota	infekzio bakteriano primarioa, zoonosia, primary Bacillaceae infectious disease (en) eritasuna
Espezialitatea	infektologia Albaitaritza
Arrazoia(k)	anthrax toxin (en) Bacillus anthracis
Sintoma(k)	ultzera, goragalea, beherakoa, rectorrhagia (en) , hematochezia (en) , hantura, linfadenitisa meningism signs (en)
Patogenoaren transmisioa	ukitzeen bidezko kutsapen, aire bidezko kutsadura vector-borne transmission (en)
Azterketa medikoa	miaketa fisiko, Hemograma, Ascoli's test (en) , kultibo mikrobiologiko optical microscope (en)
Asoziazio genetikoa	Zerrenda SPSB1 (en) eta ASTN2 (en)
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikak	Ziprofloxazino, minocycline (en) , doxiziklina, penicillin G procaine hydrate (en) , Estreptomizina eta Eritromizina
Identifikatzaileak
GNS-10-MK	A22.9 eta A22
GNS-9-MK	022.9, 022 eta 022.8
OMIM	606410
DiseasesDB	1203
MedlinePlus	001325
eMedicine	001325
MeSH	D000881
Disease Ontology ID	DOID:7427

Lupu beltza, karbunkoa edo ikatza Bacillus anthracis bakterioak eragindako gaixotasun larria da, zoonosi bat dena. Horrek esan nahi du animaliek (gehienbat hausnarkariek) gizakia kutsatzen dutela.

Ingelesdunek lupu beltzari antrax ere deitzen diote. Euskaraz lupu beltza, karbunkoa edo ikatza da Bacillus anthracisek eragindako gaitzaren izena. Antraxa larruazaleko gaitza da, Staphylococcus batek sortutakoa, karbunkoarekin zer ikusirik ez duena. Karbunkoa eta antraxa batzuetan sinonimo bezala erabiltzen badira ere (ingelesdunen eragina dela eta), bi gaitz guztiz desberdinak izaten dira.

Karbunkoa aspalditik da ezaguna. Biblian aipatzen da gaitza behin baino gehiagotan. Historian zehar izurrite handiak gertatu dira, Europan XVII. mendean gertatutakoa ospetsuena izanik, abereak zein gizakiak milaka akabatu zituena.

XX. mendearen azken hamarkadetan karbunkoaren baziloa erabilia izan da gerra bakteriologikoan: bazilo honen esporek karbunkoa sortzeko gaitasuna dute, eta oso erraz manipulatzen dira; horrek eraginkortasun handia ematen die arma biologiko gisa.