Pirolisi

Pirolisia (grezierazko piro, «sua» eta lisis, «haustura») materia organikoaren eta mota guztietako materialen deskonposizio kimikoa da —metalak eta beirak izan ezik—, oxigenorik (eta edozein halogeno) ezean ,tenperatura altuetara berotzeak eragiten duena. Konposizio kimikoan eta egoera fisikoan, aldibereko aldaketak dakartza, itzulezinak direnak. Kasu horretan, ez du dioxinarik edo furanorik sortzen.

Pirolisiak karbono solidoa, petrolioa eta gasa ekoizteko aukera ematen du. Tenperatura maila baxu samarrean hasten da (200 °C-tik aurrera), eta 1.000 °C ingurura arte jarraitzen du. Tenperaturaren arabera, sortzen diren hiru konposatuen proportzioa ezberdina da^[1]. Bereziki, eguzki labean ekoitzi daiteke, Odeillo eguzki labean^[2] erakutsi den bezala.

Muturreko pirolisiari, hondar gisa karbonoa bakarrik uzten duena, karbonizazio deritzo. Pirolisi termolisiaren kasu berezia da.

Pirolisiaren adibide bat da erabilitako pneumatikoen suntsipena. Testuinguru horretan, pirolisia pneumatikoen kautxua beroaren bidez, oxigenorik ezean, hondatzea da.

Gorputz organiko konplexu guztiak molekula-katez osatuta daude (polimeroak; adibidez, plastikoak, kautxua, egurra, papera, etab.). Beroak kate hori apurtzen du, eta molekula organiko txikiagoak sortzen ditu, hala nola metanoa CH_4; karbono dioxidoa CO_2, eta ura H₂O.

Gorputz solido bat, egurra adibidez, erretzen denean, sarritan, honela egiten da:

• hezetasuna lurrundu egiten da (deshidratazioa);
• suaren beroak materia molekula deskonposatu egiten du;
• molekula arinak, metano motakoak, airean dagoen dioxigenoarekin erretzen dira.

Hori dela eta, gas baten pirolisi/errekuntza konbinazioa dago, errekuntza eragiten eta pirolisia mantenduz erretzeko materiala dagoen bitartean.

Gehienetan, tenperatura altuko baina surik gabeko deskonposiziorako pirolisiaz hitz egiten dugu (adibidez, «pirolisi» izeneko labea garbitzeko prozesuan koipeen deskonposizioaz).

1. ↑ La Pyrolyse; définition en el sitio École nationale des mines Saint-Étienne.
2. ↑ Rui LI, Kuo ZENG, Daniel GAUTHIER & Gilles FLAMANT (2016) Product distribution and valorisation of agricultural waste through solar pyrolysis; Journées Nationales sur l'Energie Solaire 28 to 30 June 2016; University of Perpignan; Processes, Materials and Solar Energy Laboratory (PROMES-CNRS); (jnes.fr/uploads/resumes_intervenants2016/LI.pdf abstract).