Richard Wagner

Richard Wagner
(1871) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Wilhelm Richard Wagner
Jaiotza	Leipzig, 1813ko maiatzaren 22a
Herrialdea	Saxoniako Erresuma  Italia  Suitza  Alemania  Austria
Lehen hizkuntza	alemana
Heriotza	Venezia, 1883ko otsailaren 13a (69 urte)
Hobiratze lekua	Wahnfried (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Aita	Carl Friedrich Wagner
Ama	Johanna Rosina Wagner-Geyer
Ezkontidea(k)	Cósima Wagner Minna Wagner
Seme-alabak	ikusi Siegfried Wagner Isolde Wagner
Haurrideak	ikusi Rosalie Wagner (en) Ottilie Brockhaus (en) Louise Wagner (en) Cäcilie Avenarius (en) Albert Wagner (en)
Familia	ikusi Franziska Wagner (en) (iloba)
Leinua	Wagner family (en)
Hezkuntza
Heziketa	Leipzigeko Unibertsitatea Kreuzschule (en) Thomasschule zu Leipzig (en)
Hizkuntzak	alemana
Irakaslea(k)	Christian Theodor Weinlig (en)
Ikaslea(k)	ikusi Anton Seidl
Jarduerak
Jarduerak	musikagilea, libretista, orkestra zuzendaria, saiakeragilea, antzerki zuzendaria, autobiografialaria, poeta, piano-jotzailea, musika-kritikaria, eguneroko-idazlea eta idazlea
Enplegatzailea(k)	University of Music and Performing Arts Vienna (en)
Lan nabarmenak	ikusi Holandar alderraia (opera) Tristan und Isolde Tannhäuser Rhineko urrea Lohengrin Nibelungoaren eraztuna
Jasotako sariak	ikusi Bavarian Maximilian Order for Science and Art  (1873)
Influentziak	Arthur Schopenhauer
Kidetza	Royal Swedish Academy of Music (en) Corps Saxonia Leipzig (en)
Izengoitia(k)	K. Freigedank eta H. Valentino
Genero artistikoa	opera choral symphony (en) musika klasikoa
Musika instrumentua	pianoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Luteranismoa

Wilhelm Richard Wagner (Leipzig, Saxonia, 1813ko maiatzaren 22a - Venezia, Italia, 1883ko otsailaren 13a) konpositore, orkestra zuzendari eta poesiagile alemaniar handia izan zen, Erromantizismo edo Pizkundearen garaikoa. Wagnerren konposizioak aipagarriak dira ehundura konplexuengatik, armonia aberatsengatik eta orkestrazioengatik. Aipagarrienak azken aldikoak dira. Leitmotivak erabiltzen zituen: pertsona, leku, ideia, argumentu edo ezaugarrien aldagai melodikoak. Operako konpositore gehienek ez bezala, Wagnerrek musika ez ezik libretoa ere idazten zuen. Hala ere, musikaren eta antzerkiaren arteko harremanari buruz zituen ideiak aldatu egin ziren berriro, eta opera-forma tradizional batzuk berrezarri zituen bere azken etapako obretan, hala nola Die Meistersinger von Nürnberg (Nurembergeko maisu kantariak) lanean.

Hasieran, Weber eta Meyerbeerren tradizioa jarraitu zuen, esaterako, Der fliegende Holländer edo Tannhäuser lanetan. Gerora, Wagnerrek opera Gesamtkunstwerk (artelan totala) egin zuen. Artelan horiek sintesi poetiko, bisual, musikal eta dramatikoa sortu nahi zuten, eta, horren inguruan, saiakerak idatzi zituen 1849 eta 1852 artean. Kontzepzio horren aplikazio ikusgarriena Der Ring des Nibelungen (Nibelungoen eraztuna) lan ikaragarrian ikus daiteke.

Espresionismo eta inpresionismoa garatu zituen. Bere lan nagusia Der Ring des Nibelungen izeneko opera da. Hainbat urtez bizi izan zen Bayreuth herrian (Bavaria).

Bere Tristan und Isolde opera, batzuetan, musika klasiko garaikidearen abiapuntu gisa azaltzen da. Wagnerren eragina filosofiara, literaturara, arte bisualetara eta antzerkira ere hedatu zen. Bere lanak imajinatzen zituen moduan eta diseinu berriekin eszenaratzeko, Bayreutheko Festspielhaus antzokia eraikiarazi zuen. Eraztunaren eta Parsifalen tetralogiaren estreinaldia bertan egin zen, eta bere ondorengoek, urtero antolatzen duten jaialdi batean, bere opera-lan garrantzitsuenak antzezten jarraitzen dute. Orkestra-zuzendaritzari buruz Wagnerren iritziak ere eragin handia izan zuen. Musikari, antzerkiari eta politikari buruz asko idatzi zuen, azken hamarkadetan eztabaidagai izan direnak, batez ere eduki antisemita duten batzuk, hala nola Judaism in Music saiakera, baita Adolf Hitlerrengan eta nazionalsozialismoarengan ustezko eraginagatik ere. Iritzi hori sustatuta dago haren idatzietan, alemaniar nazionalismoa goraipatzen baitute^[1][2][3].​​

Wagnerrek hori guztia lortu zuen nahiz eta bere bizitza, azken hamarkadetara arte, erbeste politiko, amodio gorabeheratsu, pobrezia eta hartzekodunengandik behin eta berriro ihes egiteak ezaugarritu. Bere nortasun oldarkorrak, eta askotan musika, politika eta gizarteari buruzko iritzi zuzenegiak, pertsonaia polemikoa bihurtu zuten, oraindik mantentzen duen etiketa. Bere ideien eragina aurki daiteke mendeko arte askotan.

1. ↑ Alonso Cascallana 2013.
2. ↑ Amón 2013.
3. ↑ Ashman 1982.