Colombia

Colombia

Bandeira Brasón
Himno	Himno Nacional de la República de Colombia
Lema	«Libertad y Orden» «Freedom and Order» «Свобода и ред» «Wolność i porządek» «Liberdade e orde» «Rhyddid a Threfn»
Epónimo	Cristovo Colón
Localización
4°00′N 73°15′O / 4, -73.25
Capital	Bogotá
Contén a división administrativa	Amazonas Antioquia Arauca ../... 33+
Poboación
Poboación	52.321.152 (2023) (45,83 hab./km²)
Lingua oficial	lingua castelá
Xeografía
Parte de	América Latina Hispanoamérica América do Sur Iberoamérica
Superficie	1.141.748 km²
Altitude	223 m
Punto máis alto	Pico Cristóbal Colón (5.775 m)
Punto máis baixo	Océano Pacífico (0 m)
Comparte fronteira con	Ecuador Venezuela Brasil Perú Panamá Nicaragua
Datos históricos
Precedido por	Estados Unidos de Colombia e Nación Misquita
Creación	1810
Organización política
Forma de goberno	república
Órgano executivo	Goberno de Colombia
• Presidente	Gustavo Petro (2022–)
Órgano lexislativo	Congreso da República de Colombia ,
Membro de	Comunidade de Estados Latinoamericanos e Caribeños Grupo para as observacións da Terra Organización Hidrográfica Internacional ../... 25+
PIB nominal	318.511.813.577 $ (2021)
Moeda	Peso colombiano
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−05:00 América/Bogotá
Dominio de primeiro nivel	.co
Prefixo telefónico	+57
Teléfono de emerxencia	123
Código de país	CO
Sitio web	gov.co

Colombia, oficialmente República de Colombia,^[1] é un país que se atopa no recuncho noroccidental de América do Sur, o que a fai posuidora de costas nos océanos Atlántico e Pacífico. Na costa norte e noroeste está o mar Caribe, e ten fronteira continental con Venezuela ó leste, o Brasil ó sueste, o Perú e Ecuador ó sur,^[2] e Panamá e o océano Pacífico ó oeste.^[3] Limita vía marítima con Costa Rica ó oeste; Nicaragua, Porto Rico e Honduras, ó noroeste; a República Dominicana, Xamaica e Haití ó norte. É unha república constitucional e unitaria que abrangue trinta e dous departamentos.

O territorio que hoxe é Colombia estivo habitado orixinariamente por pobos indíxenas como os muiscas, os quimbaya e os taironas. Os conquistadores españois chegaron en 1499 e comezaron un proceso de conquista e colonización que culminou na creación do Vicerreinado de Nova Granada, con capital en Bogotá.^[4] A independencia do país produciuse en 1819, pero no ano 1830 "Gran Colombia" colapsou coa secesión de Venezuela e Ecuador. Nos actuais Colombia e Panamá xurdiu a República de Nova Granada. A nova nación experimentou co federalismo como Confederación Granadina (1858), e como Estados Unidos de Colombia (1863), antes que se declarase a República de Colombia en 1886.^[5] A secesión de Panamá produciuse en 1903. Dende a década de 1960, o país sufriu un conflito armado asimétrico de baixa intesidade, que escalou na década de 1990, e que minguou dende o ano 2005.^[6]

Colombia é un país etnicamente diverso e a súa poboación descende dos habitantes indíxenas, dos colonizadores españois, dos africanos levados ó país como escravos e dos inmigrantes de Europa e Oriente Medio do século XX, o cal contribuíu a unha herdanza cultural diversa.^[7] Isto tamén está influído pola variada xeografía de Colombia, xa que as diferentes paisaxes do país resultaron no desenvolvemento de marcadas identidades rexionais. A meirande parte dos centros urbanos atópanse nas terras altas das montañas dos Andes, mais o territorio colombiano tamén abrangue selva amazónica, chairas tropicais e as costas Caribe e Pacífica.

Dende o punto de vista ecolóxico, Colombia está considerado un dos 17 países megadiversos, e entre eles, o máis biodiverso por quilómetro cadrado.^[8][9] Colombia é unha potencia intermedia e rexional coa cuarta meirande economía de América Latina,^[10] forma parte do grupo dos CIVETS como un dos mercados emerxentes e é un membro da OECD.^[11] Colombia ten unha economía diversificada con estabilidade macroeconómica e perspectivas de crecemento favorables a longo prazo.^[12][13]

1. ↑ "Constitución Política de Colombia 1991" (PDF) (en español). Consello Nacional de Acreditación. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 24/07/2008. Consultado o 09/05/2008. Artigo 1º.- Colombia é un Estado social de dereito, organizado en forma de República unitaria, descentralizada, con autonomía das súas entidades territoriais, democrática, participativa e pluralista, fundada no respecto da dignidade humana, no traballo e a solidariedade das persoas que a integran e na prevalencia do interese xeral. *"Constitución de 1886" (en español). Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. Arquivado dende o orixinal o 16/05/2008. Consultado o 24/05/2008. Artigo 1.- A Nación Colombiana reconstitúese en forma de República unitaria. 
2. ↑ cancilleria.gov.co (ed.). "The Republic of Colombia shares land borders with five (5) countries". Arquivado dende o orixinal o 23 de setembro de 2015. Consultado o 21 de abril de 2016. 
3. ↑ cancilleria.gov.co (ed.). "Maritime borders". 
4. ↑ Nicolás del Castillo Mathieu (marzo de 1992). Revista Credencial, ed. "La primera vision de las costas Colombianas, Repaso de Historia" (en español). Arquivado dende o orixinal o 19 de outubro de 2007. Consultado o 29 de febreiro de 2008. 
5. ↑ CIA world fact book. "Colombia". CIA. Arquivado dende o orixinal o 13 de maio de 2009. Consultado o 24 de setembro de 2015. 
6. ↑ Historical Memory Group (2013). The National Center for Historical Memory’s (NCHM), ed. ""Enough Already!" Colombia: Memories of War and Dignity." (PDF) (en español). ISBN 978-958-57608-4-4. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 11 de decembro de 2015. Consultado o 26 de abril de 2016. 
7. ↑ Erro no código da cita: Etiqueta <ref> non válida; non se forneceu texto para as referencias de nome Colombia is ethnically diverse
8. ↑ Luis Fernando Potes. prodiversitas.bioetica.org, ed. "Colombia is the second most biodiverse country in the world" (en español). Arquivado dende o orixinal o 29 de outubro de 2013. Consultado o 9 de marzo de 2014. 
9. ↑ telepolis.com (ed.). "Paisajes naturales de Colombia" (en español). Arquivado dende o orixinal o 20 de marzo de 2009. Consultado o 16 de maio de 2010. 
10. ↑ "World Economic Outlook Database: Colombia". International Monetary Fund. outubro de 2018. Consultado o 15 de febreiro de 2019. 
11. ↑ Steve Slater (27 de abril de 2010). "After BRICs, look to CIVETS for growth – HSBC CEO". Reuters. Arquivado dende o orixinal o 25 de novembro de 2015. Consultado o 21 de abril de 2016. 
12. ↑ banrepcultural.org (ed.). "Colombian economy" (en español). Arquivado dende o orixinal o 12 de maio de 2015. Consultado o 16 de abril de 2013. 
13. ↑ imf.org (ed.). "Colombia: Concluding Statement of the 2015 Article IV Mission". Consultado o 5 de novembro de 2015.