Dioniso

Dioniso

Nome orixinal	(grc) Διόνυσος
Biografía
Celebración	Relixión da Grecia antiga e Mitoloxía grega
Símbolo iconográfico	Uva, Tirso (símbolo), touro (pt) , Leopardo e aulos (pt)
Familia
Cónxuxe	Ariadna
Parella	Afrodita Pallene Physcoa Carya Alexirrhoe Alphesiboea Niceia Ariadna Althaea Aura Araethyrea Chthonophyle Coronis
Fillos	Thoas  () Ariadna Deianira  () EneuAlthaea Priapo  () Afrodita Phlias  () Chthonophyle Ceramus  () Ariadna Carmanor  () Alexirrhoe Cárites  () ZeusEurínome (filla de Océano) Pasítea (mitoloxía)  () ZeusEurínome (filla de Océano) Narcaeus  () Physcoa Evmédon  () Ariadna Evanthes  () Ariadna Maron  () Evanthes Acis  () PanSymaithis Himeneo  () Afrodita Latramys  () Ariadna Telete  () Niceia Peparethus  () Ariadna Estáfilo (filho de Dionísio)  () Ariadna Enopião  () Ariadna Ftono  () Afrodita
Pais	Zeus   e Sémele Deméter
Descrito pola fonte	Dictionnaire infernal (6ª edición) Paulys Realenzyklopädie der klassischen Altertumswissenschaft Enciclopedia Bíblica de Archimandrita Nicéforo

Na mitoloxía clásica, Dioniso (en grego antigo Διώνυσος Diônysos ou Διόνυσος Dionysos) é "fillo de deus" ("Δίος" en grego antigo, significa "divino") e ("νυσος" en lingua tracia-frixia, significa "fillo")^[1][2]. É o deus do viño e da vendima, inspirador da tolemia ritual e a éxtase, e un personaxe importante da mitoloxía grega. Aínda que as orixes xeográficas do seu culto son descoñecidas, case todas as traxedias preséntano como «estranxeiro»^[3].

Foi tamén coñecido como Baco (en grego antigo Βάκχος Bakk^hos)^[4] e o frenesí que inducía, βακχεία bakk^héia. É o deus patrón da agricultura e o teatro. Tamén é coñecido como o 'Liberador' (Eleuterio), liberando a un do seu ser normal, mediante a tolemia, a éxtase ou o viño.^[5] A misión divina de Dioniso era mesturar a música dos aulós e dar final ao coidado e á preocupación.^[6] Os investigadores discutiron a relación de Dioniso co «culto das almas» e a súa capacidade para presidir a comunicación entre os vivos e os mortos.^[7]

No panteón grego Dioniso foi incorporado como un fillo de Zeus e Sémele, neto de Harmonía e bisneto de Afrodita aínda que outras versións afirmaban que era fillo de Zeus e Perséfone. Descríbese como feminino ou «masculino-feminino».^[8]

O nome Dionysos é de significado incerto. O seu elemento -nysos ben pode ser de orixe non grega, pero deu- foi relacionado desde antigo con Zeus (xenitivo Deus). Para os autores gregos, Nisa era unha ninfa que o criou ou a montaña onde era atendido por varias ninfas (as Nisíades), que o alimentaron e o fixeron inmortal por orde de Hermes.^[9]

O séquito de Dioniso era chamado o tíaso e estaba formado principalmente por ménades ou bacantes (as súas compañeiras de orxía).

Outro mito dionisíaco aparece no credo do orfismo, onde os antigos Titáns matan o pequeno deus Dioniso, fillo de Zeus e Perséfone, logo de atraelo con brillantes xoguetes cara a unha trampa, despois é descortizado, cocido e devorado. Entón, Zeus castiga e fulmina co seu raio os Titáns (pero como o corazón de Dioniso non foi devorado, do corazón resucita o fillo de Zeus). Das cinzas dos Titáns e a terra xorden os seres humanos, que posúen un compoñente titánico e outro dionisíaco, ao nacer con algo da antiga culpa da morte do deus Dioniso, polo que deben purificarse ao evitar o derramamento de sangue de homes e animais, deste xeito, ao final da existencia, a súa alma é liberada do corpo (case tumba e cárcere), para reintegrarse ao mundo divino de onde procede.

1. ↑ Donini, Breve storia religioni delle, Roma, 1991, p. 140
2. ↑ Burkert, Griechische Religión der archaischen und klassischen Epoche, Stuttgart, 1977, p. 253
3. ↑ "Dionysus". Encyclopædia Britannica. 
4. ↑ En Grecia «tanto o devoto como o deus chámanse Baco.» (Burkert, Walter (1985). Harvard University Press, ed. Greek religion. Cambridge. pp. 162. ISBN 978-0-674-36280-2.  Sinalando, para o iniciado, a Eurípides, As Bacantes 491, e para o deus, que só é «Dioniso», Sófocles, Edipo rei 211 e Eurípides, Hipólito 560.
5. ↑ Sutton (1992), páx. 2, menciona a Dioniso como O Libertador en relación ás Dionisias.
6. ↑ Fox (1916), páx. 221: «A misión divina de Dioniso era mesturar a música da frauta e traer o cesamento ao coidado». Fox cita entón a Eurípides como unha fonte directa para esta afirmación:

   Santa señora dos deuses, santa que baixo a terra moves a túa á de ouro, oes isto a Penteo? Oes a súa impía blasfemia contra Bromio, o fillo de Sémelle, o demo que nas festas de fermosas coroas é o primeiro dos benaventurados? Aquel que sabe danzar en comitiva e rir coa frauta e quitar os coidados, cando do viño chega a gala no banquete dos deuses, e nas festas en que leva hedra a copa envolve en soño aos mortais.

   Eurípides, As bacantes 370-85

7. ↑ Riu (1999), capítulo 4 (Happiness and the Dead), px. 105: «Dioniso preside sobre as comunicacións cos mortos».
8. ↑ Otto, Walter F. (1995). Dionysus Myth and Cult. Indiana University Press. ISBN 0-253-20891-2. 
9. ↑ Fox (1916), px. 217: «A palabra Dionysos é divisible en dúas partes, a primeira orixinalmente Διος (é dicir Ζευς), mentres a segunda é de significado descoñecido, aínda que quizais estea relacionada co nome do monte Nisa que aparece na historia de Licurgo: [...] cando Dioniso renacera da coxa de Zeus, Hermes confioulle ao coidado das ninfas do monte Nisa, quen lle alimentaron coa comida dos deuses e fixérono inmortal.»