O factor de crecemento transformante beta (TGF-β, do inglés Transforming Growth Factor beta) é unha proteína citocina multifuncional que pertence á superfamilia do TGF, que comprende tres isoformas principais desta proteína (TGF-β1-2-3) de mamíferos e moitas outras proteínas de sinalización producidas por todas as liñaxes de células brancas do sangue. Os complexos TGF-β activados xunto con outros factores forman un complexo serina/treonina quinase que se une aos receptores de TGF-β. Este receptor está composto por subunidades de receptor de tipo 1 e de tipo 2. Despois da unión de TGF-β, a receptor quinase de tipo 2 fosforila e activa a receptor quinase de tipo 1, que activa á súa vez unha fervenza de sinalización.[1] Isto leva á activación de distintos substratos situados augas abaixo da ruta e proteínas reguladoras, inducindo a transcrición de diferentes xenes diana que funcionan na diferenciación, quimiotaxe, proliferación, e activación de moitas células inmunitarias.[1][2]
O TGF-β segrégano moitos tipos de células, como os macrófagos, nunha forma latente na cal está formando un complexo con outros polipéptidos, que son a proteína de unión ao TGF-beta latente (LTBP, latent TGF-beta binding protein) e o péptido asociado á latencia (LAP, latency-associated peptide). As proteinases séricas como a plasmina catalizan a liberación do TGF-β activo deste complexo. Isto xeralmente ocorre na superficie dos macrófagos, nos que o complexo TGF-β latente está unido a CD36 por medio do seu ligando, a trombospondina-1 (TSP-1). Os estímulos inflamatorios que activan os macrófagos potencian a liberación de TGF-β activo ao promoveren a activación da plasmina. Os macrófagos poden tamén endocitar os complexos TGF-β latentes unidos a IgG, que son segregados polas células plasmáticas e despois libera o TGF-β activo no fluído extracelular.[3] Entre as súas funcións principais está a regulación dos procesos inflamatorios, especialmente no tracto dixestivo.[4] O TGF-β tamén ten un papel crucial na diferenciación de células nais e na regulación e diferenciación de células T.[5][6] É unha citocina que está a ser moi investigada nos campos do cancro, enfermidades autoinmunes e infecciosas.
A superfamilia do TGF-β inclúe as proteínas que inhiben o crecemento endóxeno; un incremento na expresión de TGF-β xeralmente está relacionado co carácter maligno de moitos cancros e un defecto na resposta de inhibición do crecemento celular ao TGF-β. As súas funcións inmunosupresoras despois acaban dominando e contribúen á oncoxénese.[7] A desregulación das súas funcións inmunosupresoras está tamén implicada na patoxénese das enfermidades autoinmunes, aínda que os seus efectos son mediados por outras citocinas presentes no ambiente celular.[4]