Mitocondria

As mitocondrias (etimoloxía: do grego μίτος, mítos: fío, e κόνδρος, kóndros: gránulo)^[1] son orgánulos citoplasmáticos provistos de dobre membrana que se encontran na maioría das células eucariotas.^[2] Só carecen delas algúns eucariotas anaerobios, que no seu lugar teñen hidroxenosomas ou mitosomas, orgánulos á súa vez derivados de mitocondrias. O conxunto de mitocondrias da célula denomínase condrioma. O seu tamaño varía entre 0,5–10 micrómetros (μm) de lonxitude. As mitocondrias descríbense en ocasións como "xeradoras de enerxía" das células, debido a que producen a maior parte da subministración de adenosín trifosfato (ATP) por fosforilación oxidativa, o cal se utiliza como fonte de enerxía química.^[3] Esta expresión ("xeradora de enerxía") é, porén, unha simplificación, xa que as súas funcións son máis amplas. A mitocondria cumpre un papel central no fluxo enerxético da célula debido a que realiza unha función metabólica consistente en transferir ou transformar a enerxía química potencial almacenada nos enlaces covalentes de certas moléculas como a glicosa ou ácidos graxos en enerxía química almacenada nos enlaces covalentes entre fosfatos do ATP (enlaces anhidro). Esta última forma de enerxía química potencial é doadamente utilizable pola célula e foi seleccionada ao longo da evolución filoxenética como o mecanismo por medio do cal todos os procesos celulares que requiren o uso de enerxía dispoñen con facilidade da mesma. Ademais de proporcionar enerxía á célula, as mitocondrias están implicadas noutros procesos, como a sinalización celular, diferenciación celular, almacenamento de calcio, morte celular programada, e control do ciclo celular e do crecemento celular.^[4] A mitocondría está involucrada, directa ou indirectamente, en todos os procesos fisicoquímicos que requiren o uso de enerxía para a súa execución, é dicir, todos aqueles procesos que, desde o punto de vista termodinámico, non se realizan espontaneamente.

Algunhas características fan únicas ás mitocondrias. O seu número varía amplamente segundo o tipo de organismo ou tecido. Algunhas células carecen de mitocondrias ou posúen só unha, entanto que outras poden conter varios miles.^[5][6] Este orgánulo componse de compartimentos que levan a cabo funcións especializadas. Entre estes se encontran a membrana mitocondrial externa, o espazo intermembranoso, a membrana mitocondrial interna, as cristas e a matriz mitocondrial. As proteínas mitocondriais varían dependendo do tecido e das especies: en humanos identificáronse 615 tipos de proteínas distintas en mitocondrias de músculo cardíaco;^[7] e en ratas publicáronse 940 proteínas codificadas por distintos xenes.^[8] Pénsase que o proteoma mitocondrial está suxeito a regulación dinámica.^[9] Aínda que a maior parte do ADN da célula está no núcleo celular, a mitocondria ten o seu propio xenoma, que mostra moitas semellanzas cos xenomas bacterianos.^[10]

Existen varias enfermidades de orixe mitocondrial, algunhas das cales producen disfunción cardíaca,^[11][12] e moi probablemente participa no proceso de envellecemento.

1. ↑ Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. Tomo 12. Páxina 137. ISBN 84-7680-300-1 (do tomo)
2. ↑ Henze K, Martin W (2003). "Evolutionary biology: essence of mitochondria". Nature 426 (6963): 127–8. PMID 14614484. doi:10.1038/426127a. 
3. ↑ Campbell, Neil A.; Brad Williamson; Robin J. Heyden (2006). Biology: Exploring Life. Boston, Massachusetts: Pearson Prentice Hall. ISBN 0-13-250882-6. 
4. ↑ McBride HM, Neuspiel M, Wasiak S (2006). "Mitochondria: more than just a powerhouse". Curr. Biol. 16 (14): R551. PMID 16860735. doi:10.1016/j.cub.2006.06.054. 
5. ↑ Alberts, Bruce; Alexander Johnson, Julian Lewis, Martin Raff, Keith Roberts, Peter Walter (1994). Molecular Biology of the Cell. New York: Garland Publishing Inc. ISBN 0815332181. 
6. ↑ Voet, Donald; Judith G. Voet, Charlotte W. Pratt (2006). Fundamentals of Biochemistry, 2nd Edition. John Wiley and Sons, Inc. pp. 547. ISBN 0471214957. 
7. ↑ Taylor SW, Fahy E, Zhang B, Glenn GM, Warnock DE, Wiley S, Murphy AN, Gaucher SP, Capaldi RA, Gibson BW, Ghosh SS (marzo de 2003). "Characterization of the human heart mitochondrial proteome". Nat Biotechnol. 21 (3): 281–6. PMID 12592411. doi:10.1038/nbt793. 
8. ↑ Zhang J, Li X, Mueller M, Wang Y, Zong C, Deng N, Vondriska TM, Liem DA, Yang J, Korge P, Honda H, Weiss JN, Apweiler R, Ping P (2008). "Systematic characterization of the murine mitochondrial proteome using functionally validated cardiac mitochondira". Proteomics 8 (8): 1564–1575. PMID 18348319. doi:10.1002/pmic.200700851. 
9. ↑ Zhang J, Liem DA, Mueller M, Wang Y, Zong C, Deng N, Vondriska TM, Yang J, Korge P, Drews O, Maclellan WR, Honda H, Weiss JN, Apweiler R, Ping P (2008). "Altered Proteome Biology of Cardiac Mitochondria Under Stress Conditions". J. Proteome Res 7: 2204. PMID 18484766. doi:10.1021/pr070371f. 
10. ↑ Andersson SG, Karlberg O, Canbäck B, Kurland CG (2003). "On the origin of mitochondria: a genomics perspective". Philos. Trans. R. Soc. Lond., B, Biol. Sci. 358 (1429): 165–77; discussion 177–9. PMC 1693097. PMID 12594925. doi:10.1098/rstb.2002.1193. 
11. ↑ Gardner A, Boles RG (2005). "Is a "Mitochondrial Psychiatry" in the Future? A Review". Curr. Psychiatry Review 1 (3): 255–271. doi:10.2174/157340005774575064. 
12. ↑ Lesnefsky EJ; et al. (2001). "Mitochondrial dysfuntion in cardiac disease ischemia-reperfusion, aging and heart failure". J. Mol. Cell. Cardiol. 33 (6): 1065–1089. doi:10.1006/jmcc.2001.1378.