Empora

Empora je naziv za galeriju koja se nalazi iznad bočnih brodova u građevinama bazilikalnog tlocrta, otvorenu prema središnjem brodu.^[1]

U početku uglavnom služi kao mjesto za žene i redovnice^[2] - matronej, a kasnije za dvor i odličnike.

Otvor empore prema glavnom brodu ili koru često nose stupovi s lukovima (arkade). Empora je nastala kao posljedica istočnjačkog shvaćanja o potrebi odvajanja ženskih od muških vjernika u sinagogama, džamijama i kršćanskim crkvama u kojima se mjestimice taj običaj sačuvao do danas.^[2]

Najstarije empore nalazimo u bazilikama, bizantskim crkvama (san Vitale, Ravena, oko 547. god.)^[3] i ranosrednjevjekovnim karolinškim crkvama (Aachen), no osobito je učestala u francuskim romaničkim crkvama od 11. st. nadalje, osobito u Normandiji, odakle je preuzimaju Englezi. Česte su i u romanici Porajnja i Lombardije.^[4]

Svojim raščlambama masivnih zidova, empore usmjeravaju razvoj crkvene arhitekture prema gotici, u kojoj su otvorene tribine, često kao triforiji povrh bočnih brodova jadan od tipičnih elemenata.^[5]

U gotičkim i baroknim crkvama na prostranoj empori obično iznad ulaza nalazi se pjavalište s orguljama.^[5]

1. ↑ Damjanov / Radulić 1967
2. ↑ ^{a b} Batušić 1962, 198
3. ↑ Müller/Vogel 1999, 269
4. ↑ Batušić 1962, 198-199
5. ↑ ^{a b} Batušić 1962, 199