Botswana

Républik Botswana Lefatshe la Botswana  (Tswana)
Gendéra Aditamèng
Motto: Pula (Tswana: "Udan")
Gunagita: Fatshe leno la rona  (Tswana) Iki Tanah Kita
Kuthagara lan Kutha paling gedhé	Gaborone
Jawatbasa	Setswana Inggris
Budayawangsa	79% Tswana 11% Kalanga 3% Basarwa 3% Kgalagadi 3% Kulit putih 1% liyané
Agama	Kristen
Papréntahan	Républik parleménter
• Présidhèn	Ian Khama
• Wakil Présidhèn	Mokgweetsi Masisi
Paukumkaryan	Majelis Nasional
Kamardikan  saka Karajan Manunggal
• Diadegaké (Konstitusi)	30 September 1966
Pijembar
• Gunggung	581.730 km2 (224.607 sq mi) (48)
• Banyu (%)	2.6
Population
• Pikira-kira 2014	2.155.784[1] (145)
• Cacahjiwa 2011	2.038.228 [2]
• Ketebdunung	37/km2 (95.8/sq mi) (231)
GKK  (ITK)	Pikira-kira 2016
• Gunggung	$38,819 milyar[3]
• Saben wong	$18.021[3]
GKK  (angka)	Pikira-kira 2016
• Gunggung	$13,011 milyar[3]
• Saben wong	$6,040[3]
Gini (2013)	60.5[4] dhuwur banget
IPM (2014)	0.698[5] tengah · 106
Artacihna	Pula (BWP)
Laladan wektu	UTC+2 (Wektu Afrika Tengah)
Rupa titimangsa	DD/MM/YYYY
Nyetir ing	kiwa
Kodhé bèl	+267
TLD internèt	.bw
Situs wèb www.gov.bw

Botswana /bɒtˈswɑːnə/, resminé Républik Botswana (basa Tswana: Lefatshe la Botswana), iku sawijining nagara sing kakurung dharatan dumunung ing Afrika Kidul. Wargane nyebut dhèwèké minangka Batswana (tunggal: Motswana).^[6] Biyèn protèktorat Britania Bechuanaland, Botswana ngadopsi jeneng anyaré sawisé mardika ing Persemakmuran tanggal 30 September 1966.^[7] Wiwit iku, Botswana nganut kuwat tradisi démokrasi perwakilan stabil, karo rékor konsistèn pilihan umum démokratis kang ora pedhot.

Botswana iku topografiné rata, karo nganti 70 persèn saka wilayahé ya iku Gurun Kalahari. Negara iki wewatesan karo Afrika Kidul ing sisih kidul lan kidul-wétan, Namibia ing sisih kulon lan lor, lan Zimbabwé ing sisih lor-wétan. Wewatesané karo Zambia ing sisih lor cedhaké Kazungula wis dikukuhaké kanthi ora apik nanging paling dawa sawatara atus mèter.^[8]

Negara ukuran sedhengan mung liwat 2 yuta wong, Botswana iku salah siji nagara paling arang sing ndunungi ing donya. Watara 10 persèn sing ndunungi urip ing kutha krajan lan kutha gedhé dhéwé, Gaborone. Biyèné siji nagara paling miskin ing donya—PDB per kapitané kira-kira US$70 saben taun ing pungkasan taun 1960-an—Botswana wis wiwit ngrubah awaké dhéwé dadi salah siji ékonomi paling rikat tuwuh ing donya. Ékonomi didominasi déning pertambangan, sapi, lan pariwisata. Botswana nduwé PDB (paritas daya tuku) per kapita watara $18.825 per taun as of 2015^[update], salah siji saka paling dhuwur ing Afrika.^[1] Pendhapatan nasional brutoné kang dhuwur (miturut sapérangan prakiraan gedhé dhéwé kaping papat ing Afrika) mènèhi nagara iki standar urip kang andhap asor lan Indhèks Pangembanging Manungsa paling dhuwur ing Afrika Sub-Sahara bawana.^[9]

Botswana iku anggota Uni Afrika, Komunitas Pembangunan Afrika Kidul, Persemakmuran lan PBB. Negara iki salah siji nagara kang paling parah kena epidemi HIV/AIDS. Tingkat pati amarga AIDS utawa sebab gegandhèngan-AIDS wis mudhun banget (57%) saka 2005 nganti 2013^[10]:27 lan gunggung infèksi anyar ing bocah uga wis mudhun.^[10]:38 Éwadéné suksès ing program kanggo nggawé pangobatan kasedhiya kanggo wong sing kainfèksi, lan kanggo ngajari pendhuduk umum bab carané kanggo mungkasi panyebaran HIV AIDS, gunggung wong kang duwé AIDS munggah saka 290.000 ing taun 2005 dadi 320.000 ing 2013.^[10]:A20 Sanadyan alasan iki kanggo pangarep-arep, Botswana tingkat katelu paling dhuwur tingkat prévalènsi HIV AIDS, kacarita ing 2014.^[11]

1. ↑ ^{a b} "Botswana". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 2014. Diarsip saka sing asli ing 15 October 2015. Dibukak ing 16 April 2014.
2. ↑ 2011 Population & Housing Census Preliminary Results Brief
3. ↑ ^{a b c d} "Botswana". International Monetary Fund. Dibukak ing 2012-04-17.
4. ↑ "2015 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. kc. 17. Dibukak ing 14 Dhésèmber 2015.
5. ↑ "2015 Human Development Report Statistical Annex" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. kc. 17. Dibukak ing December 14, 2015.
6. ↑ "Botswana Profile".
7. ↑ "Bechuanaland was the former name of Botswana".
8. ↑ Darwa, P. Opoku (2011). Kazungula Bridge Project (PDF). African Development Fund. kc. Appendix IV. Diarsip saka sing asli (PDF) ing 2012-11-14. Dibukak ing 2012-05-04.
9. ↑ http://www.nationsonline.org/oneworld/GNI_PPP_of_countries.htm
10. ↑ ^{a b c} "The Gap Report" (PDF). Geneva: UN AIDS. 2014. Dibukak ing 21 Juni 2016.
11. ↑ "HIV and Aids in Botswana". Avert International Aids Charity. Dibukak ing 21 Juni 2016.