Gweres

Gweres yw an ughella nivel a’n dor, yn fenowgh le ages meter a dewder. Kemyskans yw a stoffow organek, monyow, gassys, dowr hag organedhow a skoodh bewnans war-barth. Gweres a’n jeves peswar gweythres posek:

1. avel mayn rag tevyans plansow
2. avel fordh a witha, provia ha purhe dowr
3. avel treylyer ayrgylgh an Norvys
4. avel bewva organedhow,

Yma diw ran dhe wodhonieth gweres: gweresonieth (pedology yn Sowsnek) yw an studhyans a furvyans, deskrifans ha klassans gweresow, hag edafonieth (Sows. edaphology) yw studhyans delanwes gweres war daklow byw.

Essensek yw gweres dhe vewnans war an Norvys. Ynno y tevir boos ha’y peurir enevales. Gwrys yw gweresow dres termyn hir, sewyans a dhew argerdh: tewedha karrygi a-barth awoles ha’n keworrans a stoffow organek drefen pedri a-barth a-ugh. Gelwys yw an karrygi tewedhys avel ‘regolith’. Kyn hwrello kemeres milyow a vledhynnyow dhe dhisplegya gweresow, pur es yw aga distrui der esknians gweres, po aga gorusya.