Lithiom

Ensampel a	Elven gymyk, lithophile
Klass	alkan lisliwennek, alkan, stokk-s
Furvell gymyk	Li
Klevesow a dhyghtys	Deray skitsofrenek
Dydhyas diskudhans	1817
Niver atomek	3
Aray an elektrons	1s² 2s¹, [He] 2s¹
Elektronegedhegedh	1
Studh oksidyans	1
Rann a	bagas 1, period 2, alkan lisliwennek, lithiophilite
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Elven gemyk ew lithiom, niver 3 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh gemyk ew Li. An hanow a dheu dhort an ger Greka lithos, ow styrya men.

Tanow ew lithiom e'n Univers, ken feu askorrys e'n Bobm Bras. E'n 19ves kansvledhen, lithiom o an dyghtyans rag gowt. E'n gwettha pres, lithiom a wra gwethhe gowt en gwir. En 1949 diskudhys veu gen medhek en Ostrali, John Cade, bos lithiom ow kwellhe godhevysi gen manek-iselweyth. Erbynn lebmyn, usys ew yn ollvesek.

Diskudhys veu lithiom en 1817 gen Johan August Arfwedson [en] en Stockholm. Merkys veu lithiom dhe dhiskwedhes flabm rudh tewl pan vo keworrys dhe dan. An chif moon ew spodumen (LiAlSi₂O₆). Askorrys ew a-dro dhe 7,500 tonnas a olkan lithiom an vledhen rag diwysyans, ha martesen 25,000 tonnas an vledhen rag arvow nuklerek. Lithiom hidrid ew an 'hidrojen' e'n tanbellen hidrojen. Usys ew lithiom oksid rag gul gweder ha priweyth, medhegneth ha kesolkenyow gen aluminiom ha magnesiom. Gorrys ew batriow lithiom en euryoryow ha golowysi lughes kameras.

Olkan medhel gwydn-arhansek ew lithiom hag a dhasober en krev gen dowr.