![]() | |
![]() | |
Ensampel a |
Elven gymyk, stoff sempel, elven ughkendegi, chalcophile element ![]() |
---|---|
Klass |
alkan wosa-tremenyans ![]() |
Liw/yow |
grey ![]() |
Furvell gymyk |
Pb ![]() |
Niver atomek |
82 ![]() |
Elektronegedhegedh |
2 ![]() |
Rann a |
period 6, bagas 14 ![]() |
![]() |
Elven gemyk ew plobm, (po plomm e'n FSS (Kres)), niver 82 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh gemyk ew Pb, dhyrthan ger Latin plumbum, pednfenten an ger kernowek ewedh. Gwenon kreunek (cumulative) ew plobm, kudyn meur e'n termyn eus passyes, bes kontrolys en tydn ew devnydh plobm lebmyn. Usys o plobm e'n termyn eus passyes rag melyshe gwin. Awos hebma, terweythyow e feu tardh a 'dhrog torr' hag a ledya dhe vernans. Henwys o hebma Devon colic en Pow an Sowson e'n 17ves ha 18ves kansvledhen. Leverys ew bos nebes tus a vri posnys gen plobm: Andrew Jackson (1767-1845), seythves Lewydh an Statys Unys ha Ludwig van Beethoven ew dew anodhans. Pur dhe les ew plobm avel skoos rag radyoweythresyans en klavjiow, rag ensampel arhwilellow dewynnyow-X.
Tednys o plobm en-mes balyow nanj ew 6,000 bledhen, hag aswonnys o dhe'n Egyptyonyon Koth. Anjei a usyas plobm gwydn ha rudh en liywow hag afinusterow. An Romanas koth a dhisplegyas balyow en Spayn ha Breten Veur. E'n Ojow Kres usys o rag gorheri tohow drehevyansow, avel eglosyow.
Galena (PbS) ew an moon moyha posek, kevys dre vras en Ostrali (19%), an Statys Unys (13%), China (12%) ha Perou (8%). Kemyskys ew an moon gen kok ha kalgh, ha rostys ew en fog. An askorrans ollvesek ew 6 milvil tonnas an vledhen. Res ew dhe'n plobm bos purheys woja hedna gen keworra zynk rag removya arhans dhort ev. Usys o plobm avel keworrans dhe betrol e'n termyn eus passyes, bes lebmyn usys ew rag gul batriow kerri. Defolyans an plobm en petrol a wre kawsya skians lehes, en medh nebes skiensydhyon.
Olkan medhel gwadn disliw loos-arhansek ew plobm. Poos atomek plobm ew 207.2, y boynt teudhi ew 334°C ha'y boynt bryjyon ew 1740°C. Y dhosedh ye 11.4 kg an liter.