Atomus

Atŏmus^[1] (-i, f.; Graece ἄτομος,^[2] "individuus") est particula fundamentalis elementorum chemicorum. Atomus e nucleo protonum neutronumque (cui ideo est onus electricum positivum), turbā electronum circumdato, constat (ergo cuncta atomus est onere electrico neutrali). Elementa chemica numero protorum in suis atomis inter se differunt. Exempli gratia, quaelibet atomus quae undecim protones continet natrium est, et quaelibet quae viginti novem protones continet est cuprum. Atomi eodem numero protonum sed diverso numero neutronum isotopi eiusdem elementi appellantur.

Atomi valde parvi sunt, plerumque circiter 100 picometrorum latitudine. Capillus humanus circiter millionem atomorum carbonii latus est. Atomi minores sunt quam brevissima longitudo undarum luminis visibilis, quod significat homines atomos cum microscopiis conventionalibus videre non posse. Tantae parvitatis sunt ut eorum mores physica classica accurate praedicere non possit ob effectus quanticos.

Plus quam 99.94% massae atomicae in nucleo continentur. Protones onus electricum positivum habent, et neutronibus nullum onus est, itaque nucleus est onere positivo. Electrones onus negativum habent, et haec onera contraria eos ad nucleum cohaerere faciunt. Si numeri protonorum et electronum aequales sunt, ut plerumque accidit, atomus est electrice neutralis. Si autem atomus plura electrones quam protones habet, onus electricum habet negativum et “ion negativum” (vel “anion”) vocatur. Contra, si plures protones quam electrones habet, onus habet positivum et “ion positivum” (vel “cation”) appellatur.

Electrones cuiusque atomi ad protones nuclei atomici vi electromagnetica attrahuntur. Protones et neutrones in nucleo vi nucleari inter se attrahuntur. Haec vis plerumque fortior est quam vis electromagnetica, protones positivos inter eos repellens. Attamen, sub nonnullis condicionibus, vis electromagnetica fortius repellit quam vis nuclearis attrahit, et hoc casu nucleus scinditur et alia elementa relinquuntur. Hoc est genus fissionis nuclearis.

Atomi possunt ad alios atomos per vincula chemica cohaerere ad composita chemica, sicut moleculas vel crystalla, formanda. Facultas atomorum inter se cohaerendi et dissociandi est causa plurimarum mutationum physicorum quae in natura observantur. Chemia est scientia quae has mutationes investigat.

Atomi secundum numerum protonum in systemate periodico numerantur.