Ius (cibus)

Ius^[1] est liquida cibi pars. Iura e cibo principali aut separatim ex aromatibus, herbisque siccis seu viridibus, liquoribusque condimentariis parari, cum cibo principali aut separatim concoqui, cum cibo principali aut separatim inferri possunt; si separatim, aut ferventia aut calida aut frigida inferuntur.^[2] Cibus iure addito coctus cibus iurulentus dicebatur, sine iure paratus erat cibus assus.

Usus iuris saporosi, e quo coquus cibum parat et inferri iubet, iam in Apicio receptus, recentius praecipue in arte coquinaria Francica (sauce) evolutus est.

• Embamma sive intinctus est ius per se paratum vel commercio emptum quod separatim in mensam apponitur.
• Iusculum sive "ius de suo sibi" est liquor nutritivus qui e bullitione carnium sive holerum extrahitur; qui liquor in conditura aut eiusdem cibi aut aliorum adhibetur, aut separatim tanquam potio vel sorbitio sumitur.
• Iuscellum est ferculum liquidum quae aut collyris infunditur aut per se in patera infertur: hoc casu cum pane comedi solet. Iuscella vel sorbitiones in arte coquinaria Sinarum, Europaeorum borealium, Americanorum septentrionalium adhibentur.

• Brodium est cibus praesertim liquidus qui principalem ferculi partem constituit. Iuxta partem cerealem infertur, quae ex oryza aut pane aut pastis vel collyris constat. Brodia in arte coquinaria Indorum (ubi caril nuncupantur) et Italorum usitantur.
• Civetum seu civerium est ius vel conditura e cepis, immixto sanguine venationis, parata, .
• Gravatum, ex iusculo carnium compositum, est ius saepe in arte coquinaria Britannica adhibitum.
• Guacettus^[3] (ita macaronice scriptum: Italiane guazzetto) est salsa in gastronomia Italiae meridianae adhibita, e lycopersicis composita.
• Potagium est ferculum, e carnibus sive et holeribus liquore coctis constitutum, quod omne in unum infertur. Potagia in arte coquinaria Francica mediaevali evoluta sunt alibique accipiuntur.
• Salfritta sive iura suffricta sunt, quae praecoquuntur ad sapores et aromata parti ferculorum principali contribuenda. Suffricta in arte coquinaria Hispanorum, Catalaunorum, Italorum adhibentur.
• Salsa^[4] (vocabulum Latinitatis mediaevalis) est iusculum saporosum in arte coquinaria Hispanorum Italorumque adhibitum.