Gestio
Populus
Commemoratio
Ruanda[1][2] sive Rwanda,[3] plenius Res publica Ruandensis[4] est civitas sui iuris in Africa media et orientali, ad paucos gradus sub aequatore, inter Ugandam, Tanzaniam, Burundiam, ac Rem publicam democraticam Congensem sita. Ruanda est terra edita, in regione lacuum magnorum Africanorum patens, montibus in occidente et in oriente savanna distincta, multis lacubus praedita. Caelum est temperatum vel tropicum, duobus pluviosis temporibus duobusque siccis quotannis definita.
Maxima populi Ruandensis pars est iuvenis et ruri habitat; spissitudo incolarum inter maximas in Africa est. Populus constat ex tribus gentibus: Hutuensibus,[5] Tutsiensibus,[5] Twaënsibus. Twaënses sunt pygmaei, silvam habitantes, primorum incolarum Ruandae progenies. Origo Hutuensium et Tutsiensium atque eorum distinctio disputantur; aliqui eos ex ordinibus societatis provenisse censent, alii genera distincta ducent. Religio principalis est Christianitas, et lingua principalis est Ruadensis; Francogallica et Anglica etiam sunt linguae publicae.
Caput et urbs maxima est Kigali. Praeses est Paulus Kagame, qui munus rei publicae ex anno 2000 sustinet. Ruanda hodie prae civitatibus vicinis paulum habet corruptionis, quamquam societates iura humana defendentes nuntiant factiones adversas supprimi et libertatem loquendi coërceri. Terra ex tempore ante imperium Europaeum per ordinem severum recta est et divisa in quinque provincias.
Venatores et collectores in hos agros aetatibus lapidea ferreaque se collocaverunt; deinde consecuti sunt gentes Bantu. Regnum Ruandense a medio saeculo XVIII dominatum est, cum reges Tutsienses aemulos vicissent; tum leges contra Hutuenses sanxerunt. Germania anno 1884 coloniam in Ruandam deducere coepit; deinde Belgium anno 1916 invasit. Ambae civitates Europaeae per reges indigenas regnabant et rationibus Tutsiensibus favebant. Hutuenses anno 1959 rebellaverunt, magnam caedem Tutsiensium facientes, et anno 1962 civitatem sui iuris statuerunt, ab Hutuensibus rectam. Primum agmen patrioticum Ruandense, a Tutsiensibus ductum, anno 1990 bellum civile intulit, et anno 1994 in generis occidione Ruandensi rerum novarum assectatores Hutuenses inter quingenta milia et decies centena milia Tutsiensium et moderatorum Hutuensium occiderunt. Primum agmen victoriam consequens generis occidionem terminavit.
Oeconomia Ruandae tempore generis occidionis graviter nocita est, sed exinde partim se refecit. Plerumque in agricultura subsistentiae nititur; coffeum et thea sunt principalia exportationis producta. Periegesis est pars celeriter crescens oeconomiae; multi viatores ad gorillas feras videndas veniunt. Ruanda nobilis est sua musica, saltatione, atque arte oculorum, in qua categoria distinguitur ars singularis imigongo, fimo bubulo facta.