Hujah

Hujah ialah pernyataan atau kumpulan pernyataan yang dipanggil premis bertujuan untuk menentukan tahap kebenaran atau penerimaan pernyataan lain yang dipanggil kesimpulan.^[1][2] Hujah boleh dikaji dari tiga perspektif utama: perspektif logik (ketersambungan premis), dialektik (perdebatan) dan retorik (gaya penyampaian).^[3]

Dalam logik, hujah biasanya dinyatakan bukan dalam bahasa semula jadi tetapi dalam bahasa formal simbolik, dan ia boleh ditakrifkan sebagai mana-mana kumpulan proposisi, yang mana satu didakwa mengikuti daripada yang lain melalui kesimpulan yang sah secara deduktif yang mengekalkan kebenaran daripada premis bagi kesimpulannya. Perspektif logik tentang hujah ini relevan untuk bidang saintifik seperti matematik dan sains komputer. Logik ialah kajian tentang bentuk penaakulan dalam hujah dan pembangunan piawaian dan kriteria untuk menilai hujah.^[4] Hujah deduktif boleh sah, dan yang sah boleh kukuh: dalam hujah yang sah, premis memerlukan kesimpulan, walaupun satu atau lebih premis itu palsu dan kesimpulannya palsu; dalam hujah yang kukuh, premis yang benar memerlukan kesimpulan yang benar. Hujah induktif, sebaliknya, boleh mempunyai darjah kekuatan logik yang berbeza: lebih kuat atau lebih kukuh hujah, lebih besar kebarangkalian kesimpulan itu benar, lebih lemah hujah, semakin kecil kebarangkalian itu.^[5] Piawaian untuk menilai hujah bukan deduktif mungkin bergantung pada kriteria yang berbeza atau tambahan daripada kebenaran—contohnya, kebolehyakinan apa yang dipanggil "tuntutan keharusan" dalam hujah transendental,^[6] kualiti hipotesis dalam retroduksi, atau bahkan pendedahan kemungkinan baru untuk berfikir dan bertindak.^[7]

Dalam dialektik, dan juga dalam erti kata yang lebih lazim, hujah boleh difikirkan sebagai cara sosial dan lisan untuk cuba menyelesaikan, atau sekurang-kurangnya menentang, konflik atau perbezaan pendapat yang telah timbul atau wujud antara dua atau lebih pihak. Dalam perspektif retorik, hujah secara konstitutif dikaitkan dengan konteks, khususnya dengan masa dan tempat di mana hujah itu berada. Dari perspektif ini, hujah dinilai bukan sahaja oleh dua pihak (seperti dalam pendekatan dialektik) tetapi juga oleh penonton.^[8] Dalam kedua-dua dialektik dan retorik, hujah digunakan bukan melalui bahasa formal tetapi melalui bahasa semula jadi. Sejak zaman purba klasik, ahli falsafah dan ahli retorik telah membangunkan senarai jenis hujah di mana premis dan kesimpulan dihubungkan dengan cara yang tidak formal dan boleh ditolak.^[9]