Sains rakyat

Sains rakyat (juga dikenali sebagai sains warganegara, sains komuniti, sains masyarakat, sains khalayak, sains sumber ramai, sains sivik atau pemantauan sukarelawan, singkatan biasa CS) ialah penyelidikan saintifik yang dijalankan, secara keseluruhan atau sebahagiannya, oleh saintis amatur (atau bukan profesional).^[1] Sains warganegara kadangkala digambarkan sebagai "penyertaan awam dalam penyelidikan saintifik", pemantauan penyertaan dan penyelidikan tindakan penyertaan yang hasilnya selalunya merupakan kemajuan dalam penyelidikan saintifik dengan meningkatkan kapasiti komuniti saintifik, serta meningkatkan pemahaman orang ramai tentang sains.^[2][3][4]

Saintis rakyat yang terkenal termasuk Isaac Newton, Florence Nightingale, Benjamin Franklin dan Charles Darwin.^[5][6][7] Penggunaan pertama istilah CS boleh didapati dalam majalah New Scientist dan dalam kempen untuk meningkatkan kesedaran tentang hujan asid.^[8][9] Contoh penemuan CS ialah planet Uranus yang pertama kali diperhatikan oleh William Herschel pada tahun 1781.^[10] Kemajuan teknologi maklumat mempunyai manfaat praktikal untuk orang ramai, seperti aplikasi Sapelli yang telah membantu mengesan perhutanan haram.^[11] Pangkalan data fotografi yang besar boleh diperiksa oleh kumpulan peserta yang memberikan hasil yang boleh dipercayai secara saintifik, seperti yang dilihat dengan projek CS Snapshot Serengetti.^[12] Apabila CS berkembang, subjek seperti etika dan nilai ekonomi dipelajari secara formal manakala jurnal saintifik berharap untuk meningkatkan kualiti dan impak melalui artikelnya.^[13][14][15] Kesan CS di peringkat antarabangsa boleh dilihat dalam satu siri program yang ditunjukkan oleh American Public Television dan boleh didapati dalam talian.^[16] Ahli teori yang telah mengkaji CS termasuk The American Philosophical Society, Isabelle Stengers dan Paul Feyerabend.^[17][18][19]