Terpenoid

Terpenoid atau isoprenoid ialah kelas bahan kimia organik semula jadi yang diperoleh daripada sebatian 5 atom karbon, isoprena, dengan terbitannya dipanggil terpena, diterpena dll. Walaupun kadangkala digunakan secara bergantian dengan "terpena", terpenoid mengandungi kumpulan berfungsi tambahan, biasanya mengandungi oksigen.^[1] Apabila digabungkan dengan kelas terpena hidrokarbon, terpenoid terdiri daripada kira-kira 80,000 sebatian.^[2] Mereka adalah kelas metabolit sekunder tumbuhan terbesar, yakni kira-kira 60% daripada produk semula jadi yang diketahui.^[3] Banyak terpenoid mempunyai bioaktiviti farmakologi yang besar, dan oleh itu, menarik minat ahli kimia perubatan.^[4]

Terpenoid tumbuhan digunakan untuk kualiti aromatiknya dan memainkan peranan dalam ubat herba tradisional. Terpenoid menyumbang kepada bau kayu putih, perisa kayu manis, bunga cengkih dan halia, warna kuning pada bunga matahari, dan warna merah pada tomato.^[5] Terpenoid yang terkenal termasuk sitral, mentol, kamfor (kapur barus), salvinorin A dalam tumbuhan Salvia divinorum, ginkgolida dan bilobalida yang terdapat dalam Ginkgo biloba, dan kanabinoid yang terdapat dalam kanabis. Provitamin beta-karotena ialah terbitan terpena yang dipanggil karotenoid.

Steroid dan sterol dalam haiwan dihasilkan secara biologi daripada pelopor terpenoid. Kadangkala, terpenoid ditambah kepada protein, contohnya, untuk meningkatkan perlekatannya pada membran sel; ini dikenali sebagai pengisoprenilan. Terpenoid memainkan peranan dalam pertahanan tumbuhan sebagai profilaksis terhadap patogen dan penarik untuk pemangsa herbivor.^[6]