Acetyl-CoA

Acetyl-CoA
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van acetyl-CoA, de acetylgroep bevindt zich uiterst links
Molecuulmodellen van acetyl-CoA
Algemeen
Molecuul­formule	C23H38N7O17P3S
IUPAC-naam	S-[2-[3-[ [(2R)-4-[ [ [ (2R,3S,4R,5R)-5- (6-aminopurin-9-yl) -4-hydroxy-3-fosfono-oxyoxolan-2-yl] methoxy-hydroxyfosforyl] oxy-hydroxyfosforyl] oxy-2-hydroxy-3,3-dimethylbutanoyl] amino] propanoylamino] ethyl] ethaanthioaat
Molmassa	809,570806 g/mol
CAS-nummer	72-89-9
PubChem	444493
Wikidata	Q715317
Portaal    Scheikunde

Acetyl-CoA (CH₃COSCoA) is een co-enzym dat een rol speelt in de energiestofwisseling. Het vervult een belangrijke biochemische rol in bijna alle levende cellen. De belangrijkste functie is het aanleveren van een acetylgroep aan het begin van citroenzuurcyclus. De acetylgroep wordt in deze cyclus stapsgewijs geoxideerd voor energieproductie. In de mens en andere eukaryoten vindt deze cyclus plaats in de mitochondriën.

Acetyl-CoA bestaat uit een β-mercapto-ethylamidegroep die via een amidebinding verbonden is met een pantotheenzuur (vitamine B5) en een gefosforyleerde ADP. De acetylgroep van acetyl-CoA is gekoppeld aan de sulfhydrylsubstituent van de β-mercapto-ethylaminegroep. In deze thio-esterbinding is relatief veel energie opgeslagen: het is een "hoge energie"-binding. Hydrolyse van de thio-esterbinding is sterk exergonisch (–31,5 kJ/mol). Om deze reden is acetyl-CoA een geschikte drager van biochemische energie.

Co-enzym A wordt geacetyleerd tot acetyl-CoA door de afbraak van koolhydraten tijdens de glycolyse, en door de afbraak van vetzuren tijdens bèta-oxidatie. Acetyl-CoA levert vervolgens de acetylgroep af aan de citroenzuurcyclus, waar deze acetylgroep in verschillende stappen geoxideerd wordt tot kooldioxide en water. De energie die daarbij vrijkomt, wordt opgevangen in de vorm van 11 ATP en één GTP per acetylgroep.