Boraan (stofklasse)

In de chemie is een boraan een verbinding van boor en waterstof. De boranen vormen een grote groep verbindingen met de algemene formule B_xH_y. De verbindingen komen niet in de natuur voor. Veel boranen worden aan de lucht snel geoxideerd, sommigen zelfs op een explosieve manier. Het kleinste lid van de familie, BH₃ wordt 'boraan' of 'monoboraan' genoemd. Deze verbinding is niet stabiel en dimeriseert zeer snel tot diboraan, B₂H₆. In de grotere leden van de familie komen clusters van booratomen voor, bijvoorbeeld B₂₀H₂₆ waarvan verschillende isomeren bestaan. Deze isomeren zijn wel allemaal gebaseerd op twee gekoppelde clusters van 10 booratomen.

De belangrijkste boranen zijn diboraan (B₂H₆), pentaboraan (B₅H₉) en decaboraan (B₁₀H₁₄).

De boranen leidden tot verschillende nieuwe technieken en ideeën in de chemie. De eerste praktische onderzoekers van de boranen moesten de experimentele technieken ontwikkelen die nodig waren om de zuurstofgevoelige verbindingen te kunnen hanteren. Bovendien moesten theoretisch chemici een bevredigende verklaring vinden voor de manier waarop de binding in boranen tot stand komt. Ooit zijn boranen onderzocht als mogelijke brandstof voor raketten.

Recentelijk zijn nieuwe, aan boranen verwante, groepen verbindingen ontdekt, zoals de carboranen waarin een of meer booratomen vervangen zijn door koolstof en de metalloboranen, waarin een of meer booratomen door metaalatomen zijn vervangen.