Cordon sanitaire (politiek)

Zie Cordon sanitaire voor andere betekenissen van dit onderwerp.

Deel van een serie artikelen over Kiesstelsel & regering
Een Nederlands stembiljet met rood stempotlood
Kiessysteem
Evenredige vertegenwoordiging · Meerderheidsstelsel · Gemengd kiesstelsel
Verkiezing
Kiesraad · Partijlijstenstelsel · Kandidatenlijst · Stembiljet · Open lijst · Gesloten lijst · Hybride lijst · Gerangschikt stemmen · Vervroegde verkiezing
Zetelverdeling
Grootste overschotten & gemiddelden · D'Hondt & Sainte-Laguë · Nationaal kiesdistrict · Kies- en Fractiedrempel · Kiesdeler · Restzetel
Districtenstelsel
Enkelvoudig & Meervoudig Kiesdistrict · Districtszetel · Overhangzetel · Vereffeningszetel · Dubbelevenredigheid · Nationale kieslijst
Parlement
Lid · Onafhankelijken · Partij · Lijstverbinding · (Gemengde) Fractie · Alliantie · Coalitie · Regering · Minderheidskabinet · Oppositie
Politieke cultuur
Centrumpolitiek · Consensusdemocratie · Cordon sanitaire · Penduledemocratie · Blokpolitiek · Waaierdemocratie · Tangdemocratie
Electorale hervorming
Democratie-index: Economist & V-Dem · Quotumregel · Evenredigheid · Gallagher-index · Verspilde stem · Spoilereffect · Versplintering
Portaal    Politiek

Een cordon sanitaire, schutskring, of simpelweg uitsluiting of marginalisatie, is een afspraak tussen politieke partijen om een specifieke partij of groepering uit te sluiten van samenwerking, omdat deze vaak als extremistisch of ondemocratisch wordt beschouwd. Deze tactiek van uitsluiting is kenmerkend voor landen met een politieke cultuur van centrumpolitiek.

Dit betekent dat centrumpartijen weigeren met flankpartijen te onderhandelen, coalities te vormen of ze op enige wijze politieke invloed te geven. Het fenomeen roept zowel kritiek als steun op: voorstanders zien het als een manier om democratische waarden te beschermen, terwijl tegenstanders het een democratisch tekort vinden dat de wil van de kiezer ondermijnt.

Het cordon sanitaire is in de 21e eeuw relevant in discussies rondom partijen als de PVV (Partij voor de Vrijheid) en het Forum voor Democratie, waarbij sommige partijen weigerden om met hen samen te werken vanwege hun standpunten over immigratie, islam of de rechtstaat. In Duitsland gaat ditzelfde principe bijvoorbeeld op voor de AfD (Alternative für Deutschland) en in België voor het Vlaams Belang.