Europese vluchtelingencrisis

Met de Europese vluchtelingencrisis, ook wel Europese migrantencrisis of Europese migratiecrisis genoemd, wordt primair gedoeld op de honderdduizenden migranten die sinds 2013 de Middellandse Zee oversteken richting de Europese Unie en de politieke reacties daarop. De vluchtelingen komen vooral uit oorlogsgebieden in het Midden-Oosten en Afrika. De term "crisis" kwam hiervoor algemeen in gebruik in april 2015, toen in amper een week tijd enkele honderden bootvluchtelingen verdronken in de Middellandse Zee.

Vele vluchtelingen vroegen asiel aan, waardoor overheidsinstellingen in vele landen overbelast raakten; zij zochten naar mogelijkheden de asielverzoeken sneller te behandelen, terwijl Noord-Europese landen Griekenland, Turkije en Libië aanmoedigden om passerende vluchtelingen tegen te houden of terug te sturen.^[1] Dit is in strijd met allerlei Europese en internationale regels.^[2]

Zonder officiële verblijfsstatus zijn de vluchtelingen in de meeste landen sterk in hun bewegings- en handelingsvrijheid ingeperkt en mogen bijvoorbeeld geen werk zoeken. Ten minste voor de eerste tijd zijn vele vluchtelingen aangewezen op hulp voor de dagelijkse levensbehoeftes. De opvang van de vluchtelingen in 2015 en begin 2016 werd hoofdzakelijk door ngo's en vrijwilligers georganiseerd. De EU had problemen met de gevolgen van de Dublinverordening^[3], die er onder meer toe leidt dat asielzoekers zich niet als zodanig bekendmaken tot zij in het gewenste land zijn aangekomen.

Volgens socioloog en migratiewetenschapper Hein de Haas is er geen sprake van een echte crisis, omdat migratiecijfers al decennia vrij stabiel zijn. Als er een oorlog uitbreekt dan komt er incidenteel een grote vluchtelingenstroom opgang. Maar op de lange termijn, zowel wereldwijd als lokaal, is er geen toename in vluchtelingenmigratie te zien.^[4] Verder worden veel veronderstellingen over migratie, zoals dat migranten banen zouden inpikken of dat migratie tot meer criminaliteit zou leiden niet ondersteund door de wetenschap,^[5][6] zie ook economische gevolgen van migratie en immigratie en criminaliteit.

1. ↑ Krokodillentranen om Aleppo. NRC Handelsblad (15 december 2016). Gearchiveerd op 16 mei 2021. Geraadpleegd op 20 april 2017.
2. ↑ Financial Times en NO SAFE REFUGE ASYLUM-SEEKERS AND REFUGEES DENIED EFFECTIVE PROTECTION IN TURKEY, Amnesty International, 2016. Gearchiveerd op 1 november 2022.
3. ↑ NOS, "EU nog oneens over herverdeling vluchtelingen", 16 juni 2015. Gearchiveerd op 21 juli 2022.
4. ↑ Folia, "UvA-socioloog Hein de Haas: ‘Er is helemaal geen sprake van een migratiecrisis’", 6 december 2023.
5. ↑ De Correspondent, "Er is geen migratiecrisis, zeggen experts van over de hele wereld", 6 december 2023.
6. ↑ Amnesty, "Migratiewetenschapper Hein de Haas: ‘Er is helemaal geen explosieve toename van migratie’", 15 november 2023.