Grote of Sint-Maartenskerk (Zaltbommel)

Grote of Sint-Maartenskerk
De Grote of Sint-Maartenskerk aan het Kerkplein 1
Plaats	Zaltbommel
Gewijd aan	Martinus van Tours
Coördinaten	51° 49′ NB, 5° 15′ OL
Gebouwd in	15e eeuw
Monument­nummer	40181, 40183
Detailkaart
Afbeeldingen
Vóór de torenbrand van 1538, gezien vanuit het zuiden. (schilderij op hout)
Portaal    Christendom

De Grote of Sint-Maartenskerk van Zaltbommel is een grote basiliek met een driebeukig schip en een eenbeukig koor en geldt als een van de belangrijkste voorbeelden van de Nederrijnse gotiek. Het is tegenwoordig een protestantse (PKN)-kerk.

De kerk had een 11e-eeuwse voorganger.

Het oudste deel van de kerk is het 14e-eeuwse priesterkoor, dat indertijd gebouwd werd ter uitbreiding van de, tot kapittelkerk verheven voorganger van de huidige kerk. Dit koor is lager dan het schip en wijkt ook qua stijl af van de rest van de kerk. De bouw van de eerste kerk werd begonnen door bisschop Bernold of Bernulphus die ter plaatse een romaanse kruiskerk bouwde. Bij opgravingen in 1981 en 1984 bleek de aanwezigheid van deze kerk toen funderingsresten onder de vloer werden aangetroffen. In 1303 werd het gebouw (met het nieuwe, heden nog bestaande koor) verheven tot kapittelkerk met tien kanunniken. Het aanwezige koor samen met de zogenaamde Varkenstoren zijn de enige overblijfselen van deze kerk. De huidige basiliek kwam vanaf ca. 1450 tot stand en werd in ca. 1500 voltooid. In 1572 werd Zaltbommel ingenomen door de Watergeuzen. Het kapittel werd toen opgeheven en de Sint-Maartenskerk werd een Hervormd kerkgebouw.