Historisch determinisme is het idee dat de menselijke geschiedenis een voorspelbare koers volgt. De menselijke keuze wordt sterk beperkt en beïnvloed door de omstandigheden, en historische gebeurtenissen worden dan ook aan de hand van bepaalde omstandigheden uitgelegd. Typische voorbeelden zijn het ontstaan van de Inuitcultuur in de poolstreken, het Nederlandse poldermodel dat verklaard wordt uit de strijd tegen het water waarvoor iedereens medewerking nodig is, het feit dat de Koerden in Irak dankzij hun bergachtige omgeving een hoge mate van autonomie konden bereiken. Het wordt vooral geassocieerd met Karl Marx en het historisch materialisme.