Intersekse

Intersekse personen zijn mensen met een lichaam dat zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken heeft.^[1] Het woord betekent letterlijk 'tussen-sekse'.

Er kan onderscheid gemaakt worden tussen het fenotypische geslacht (uitwendig man of vrouw), het gonadale geslacht (het geslacht op basis van de aanwezige gonaden (geslachtsklieren)) en het genetische geslacht (aanwezigheid van X- en/of Y-chromosomen). Bij de meeste mensen komen deze geslachtskenmerken overeen, zoals bijvoorbeeld bij een vrouw met XX-chromosomen (genotype), een vulva en vagina (fenotype), en eierstokken (gonaden). Bij intersekse mensen zijn deze kenmerken per definitie inconsistent.

Volgens onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren er in Nederland in 2023 ongeveer 45.000 intersekse personen, wat overeenkomt met 0,3% van de bevolking van 15 jaar en ouder.^[2] Uit onderzoek van februari 2021 door kenniscentrum Rutgers en het Universitair Ziekenhuis Gent bleek de term intersekse onder Nederlanders en Vlamingen weinig bekend.^[3][4]

'Hermafroditisme' en 'pseudohermafroditisme' zijn termen die lang als synoniem voor intersekse werden gebruikt, maar die sinds het begin van de eenentwintigste eeuw als niet-accuraat of als beledigend worden beschouwd.^[5] De term echt hermafroditisme wordt soms nog wel gebruikt voor ovotesticulaire DSD, een bepaalde intersekseconditie.^[6][7]

1. ↑ Miriam van der Have, Vrijdag 29 maart: Interseksualiteit – Lezing door Miriam van der Have. Transgendergroep Nijmegen. Gearchiveerd op 1 februari 2023. Geraadpleegd op 23 januari 2023.
2. ↑ CBS.nl: Nederland telt 2,7 miljoen LHBTQIA personen, 11 oktober 2024.
3. ↑ Slechts 1 op 3 van de Nederlanders en Vlamingen weet wat intersekse is. kenniscentrum Rutgers (1 februari 2021). Gearchiveerd op 6 maart 2021. Geraadpleegd op 23 januari 2023.
4. ↑ Menno Sedee, ‘De kennis over intersekse moet flink vergroot worden’ - Emancipatie. NRC Handelsblad (1 februari 2021). Gearchiveerd op 2 maart 2021. Geraadpleegd op 6 februari 2021. “De bekendheid met de term is wel een belangrijke voorspeller, zegt onderzoeker Jenneke van Ditzhuijzen van Rutgers. "Als mensen meer kennis hebben over intersekse, wordt hun houding veel positiever.”
5. ↑ Waarom zijn intersekse mensen geen (pseudo)hermafrodieten?. seksediversiteit.nl. Geraadpleegd op 10 februari 2024.
6. ↑ Menno van Dongen, Interview - 'Het is maar een lichaam' . De Volkskrant (11 februari 2017). Gearchiveerd op 12 mei 2021. Geraadpleegd op 4 november 2023. “Ik ben wat ze een echte hermafrodiet noemen: zowel chromosomaal als innerlijk en uiterlijk. Ik had 'ovotestes', vergroeide eierstokken en testikels. Inwendig én uitwendig ben ik dubbelslachtig geboren. Door dokters werd dat in die tijd - in 1984 - meteen in de taboesfeer gegooid. 'Hop, opereren, vrouwelijke hormonen slikken, doen alsof er niks aan de hand is en er met niemand over praten.' Ik moest me gedragen als een meisje, en zo zie ik er ook uit door die cosmetische ingrepen. Alle mannelijke stukjes vlees zijn weggeknipt toen ik een baby was.”
7. ↑ Aandoeningen. DSDNederland. Gearchiveerd op 4 november 2023. Geraadpleegd op 4 november 2023.