Jean-Jacques Rousseau

Jean-Jacques Rousseau
Jean-Jacques Rousseau op 41-jarige leeftijd (pastel van Maurice-Quentin de La Tour uit 1753)
Algemene informatie
Geboren	28 juni 1712
Geboorte­plaats	Genève
Overleden	2 juli 1778
Overlijdensplaats	Ermenonville
Land	Republiek Genève
Werk
Genre	Romans; Essays; Autobiografie
Stroming	Verlichting Romantiek
Uitgeverij	Marc-Michel Rey
Dbnl-profiel
(en) IMDb-profiel
Lijst van Franstalige schrijvers
Portaal    Literatuur Filosofie

Jean-Jacques Rousseau (Genève, 28 juni 1712 – Ermenonville, 2 juli 1778) was een baanbrekend filosoof en schrijver. Hij heeft invloed uitgeoefend op de literatuur, pedagogiek en politiek. Rousseau was behalve filosoof en pedagoog ook componist. Hij componeerde zeven opera's en andere muziekstukken. Tevens was hij een liefhebber van plantkunde. Hij is ook bekend om zijn persoonlijkheid. Rousseau begon zijn loopbaan als lakei, secretaris, huis- en muziekleraar.

Tot de meest spraakmakende en invloedrijke staatkundige geschriften uit de achttiende eeuw behoort zijn Het Maatschappelijk Verdrag, (originele titel 1762: Du contrat social) dat van invloed was op de Verklaring van de rechten van de mens en de burger uit 1789 in de Franse Revolutie en daarmee indirect op de veel latere Universele verklaring van de rechten van de mens (1948), en de Franse grondwet van 1791.

Vanaf begin deze eeuw zijn wereldwijd discussies op gang gekomen onder het Engelse verzamelbegrip new social contract. Deze behandelen uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken als de noodzaak van hervorming van overheidsbestuur, de maatschappelijke rol van multinationale ondernemingen en de belangenbehartiging van steeds groter wordende groepen burgers die onvoldoende gezien en gehoord worden.^[1][2][3] Daarmee is de denker ook in onze tijd in figuurlijke dus nog steeds springlevend.^[4]

Als een van de eersten schreef hij een literaire autobiografie. Met zijn liefde voor de natuur stond Rousseau aan het begin van de Romantiek. Zijn briefroman Julie was in de achttiende eeuw een van de best verkochte boeken. In zijn roman Emile zet Rousseau zijn visie op de menselijke natuur uiteen en stelt hij de volgens hem ideale opvoedingsmethode voor. Het boek heeft een enorme invloed gehad op de filosofie van de opvoeding en belangrijke pedagogen. Rousseau kon goed en innemend schrijven; al zijn boeken vallen op door gedenkwaardige openingsscènes.^[5]

De filosoof-schrijver Goethe was een van zijn vele bewonderaars, maar de filosoof Voltaire bespotte hem. Rousseau behoorde tot het tijdperk van de Verlichting, maar hield er deels afwijkende meningen op na.

Rousseau was een autodidact. Hij had een moeilijk karakter en zijn hele leven last van urineretentie, een kwaal die hem vaak veel pijn bezorgde. In zijn autobiografie schreef hij over zijn vele leugens, waanvoorstellingen, zijn masochistische neigingen, maar ook over het in zijn kinderjaren met veel plezier lezen van de Griekse filosoof Plutarchus.

1. ↑ (en) Maurizio Bussolo, Marc Fleurbaey, Do we need a new social contract?. Brookings (11 april 2019). Geraadpleegd op 20 februari 2024.
2. ↑ (en) Dan Stewart, A Top Economist on Why We Need a New Social Contract. TIME. TIME USA L.L.C. (12 augustus 2021). Geraadpleegd op 20 februari 2024.
3. ↑ (en) Ryan Heath, Greece pitches ‘new social contract’. POLITICO. Springer Verlag (12 januari 2016). Geraadpleegd op 20 februari 2024.
4. ↑ Ook het boek Een nieuw sociaal contract van de Nederlandse politicus Pieter Omtzigt uit 2021 en de politieke partij met dezelfde naam die hij in 2023 oprichtte, voert direct terug op het gedachtegoed van Rousseau en zijn voorgangers.
5. ↑ Damrosch, Leo (2011) p. 386.