Kasteel

Zie Kasteel (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Kasteel.

Kasteel is een verzamelbegrip voor zelfstandige, versterkte bouwwerken uit de middeleeuwen die onder de toenmalige militaire omstandigheden te verdedigen waren.^[1] De benaming werd niet gebruikt in de tijdsperiode dat de werken gebouwd werden, maar is van later datum, toendertijd waren woorden als stins, borg of burcht en havezate gebruikelijk.^[2] De benaming kasteel wordt ook wel gebruikt voor jongere bouwwerken die qua vorm aansluiten bij de middeleeuwse burcht.^[3]

Het kasteel combineerde oorspronkelijk de functies van verdedigbaarheid en bewoonbaarheid aan een beperkte groep mensen, variërend van een adellijke familie tot een militair garnizoen.^[4] Een kasteel is als militaire structuur groter dan een toren maar kleiner dan een versterkte stad. Een kasteel kan zich bevinden in een stad, maar moet daarvan kunnen worden afgesneden door het sluiten van een hek of het ophalen van een ophaalbrug.^[5] Een sterk kasteel wordt ook wel aangeduid als burcht of slot.

Ook al is het woord kasteel voor veel mensen een containerbegrip, het wordt in ieder geval gebruikt om een private, versterkte woonplaats van een heer of edele aan te duiden. Dit ter onderscheid van een paleis, dat niet versterkt is, van een fort dat niet de woonplaats is van de adel en van een ommuurde stad die een collectieve verdediging vormt.

1. ↑ kasteleninnederland.nl. Gearchiveerd op 28 mei 2023.
2. ↑ Ben Hendriks (2018). Kastelen in Nederland. Absolute Figures.
3. ↑ Nieuwe Geïllustreerde Lekturama Encyclopedie, Tirion, 1981, 2500-2502
4. ↑ Janssen, H.L. e.a. in 1000 jaar kastelen in Nederland, Amsterdam , 1996 blz. 11
5. ↑ Oman, C. in: "Castles", New York, 1978