De katholieke emancipatie in Nederland is het proces waarmee katholieken in Nederland geleidelijk aan gelijkberechting verwierven op politiek, sociaal en cultureel gebied. Dit proces liep ongeveer parallel met de opkomst van de arbeidersbeweging. Deze beide ontwikkelingen leidden tot de verzuiling van Nederland, waarbij protestanten, katholieken en ongodsdienstigen elk een eigen wereld hadden met eigen scholen, verenigingen, winkels, buurten, politieke partijen, eventueel kerken en later omroepverenigingen.