Een koningin is ófwel het vrouwelijke staatshoofd van een koninkrijk, ófwel de gemalin (huwelijkspartner) van de koning die die positie bekleedt. Om verwarring met de grondwettelijke titel "koning" te voorkomen, wordt de gemaal van een vrouwelijk staatshoofd in Nederland geen koning genoemd, maar prins-gemaal.
In sommige landen is wettelijk vastgelegd dat een vrouw nooit staatshoofd kan worden.