Een kuilhuis, kuilwoning of kelderhut is een primitief soort huis, deels in de grond ingegraven en overdekt. Naast het bieden van onderdak tegen extreme weersomstandigheden, konden deze structuren ook worden gebruikt om voedsel op te slaan, en voor culturele of economische activiteiten en werkzaamheden.
Kuilhuizen zijn te vinden in tal van oude culturen over de hele wereld, zoals de Pueblo, Fremont en Mogolloncultuur van het Amerikaanse Zuidwesten, de Cherokee, de Inuit, de mensen van het Plateau, de oude inwoners van Wyoming in Noord-Amerika, van Jisk'a Iru Muqu in Peru, de Angelsaksen in Europa, en de Jomonmensen in Japan.
In de 19e eeuw werd aangenomen dat de meeste prehistorische volkeren in kuilhuizen woonden, hoewel inmiddels is aangetoond dat deze in veel gevallen gebruikt werden voor opslag van voedsel of voor speciale werkzaamheden.