Mobile (kunstwerk)

Een mobile (ook wel mobile à vent genaamd) is een soort sculptuur die tot de kinetische kunst gerekend wordt. Een mobile is een vrijhangend, uitgebalanceerd, ogenschijnlijk niet aan de wetten van de zwaartekracht onderworpen object, waarbij wind, zelfs al een lichte luchtstroom, een beweging veroorzaakt.

Het woord mobile komt uit het Frans en staat voor: beweegbaar, beweeglijk, los, verplaatsbaar, veranderlijk. Als zelfstandig naamwoord is het een beweeglijk kunstvoorwerp. In de kunst werd het woord voor het eerst gebruikt voor het Terminus mobile, of Fietswiel van Marcel Duchamp, zijn eerste readymade kunstobject, uit 1913.

Een bekende, meer alledaagse toepassing van de mobile is het gebruik in de kinderkamer. Daar worden kleine mobiles ter vermaak boven het bed van jonge kinderen gehangen. Die vrij eenvoudige exemplaren bestaan vaak uit één of meerdere dunne horizontale staafjes, waaraan bijvoorbeeld draadjes bevestigd zijn. Aan die draadjes hangen decoratieve objecten of meer staafjes. Ook hiervoor geldt echter dat de objecten zo gekozen zijn dat ze elkaar in balans houden. Ieder object is op slechts één punt vastgemaakt, en kan daardoor vrijelijk bewegen.

Mobiles kan men onderverdelen in drie soorten (alle 3 reeds zo genoemd door de uitvinder van de mobile, Alexander Calder):

• de hangende mobile (het vaakst toegepast)
• de staande mobile (binnen of buiten)
• de muurmobile (minder toegepast)