Mol (muziek)

In de muziek is een mol of molteken, genoteerd als ♭, een teken dat op de notenbalk geplaatst wordt vóór een noot die men chromatisch een halve toon wil verlagen. Als een bepaalde toon in het gehele muziekstuk verlaagd moet worden, plaatst men een mol als voortekening vooraan de balk, direct na de sleutel; het teken geldt dan voor alle octaven. Het teken is een stilistische vorm van de Duitse toon (ronde) b (b-rotundum), die b molle (Latijn: zachte b) genoemd werd, en overeenkomt met "onze" toon bes. De benamingen in het Frans, bémol, en het Italiaans, bemolle, refereren daar nog aan. Dit is de normale muzieknotatie als men binnen een toonsoort het gebruikelijke toonafstandsschema wil handhaven, of wanneer men van het schema binnen de gestelde toonsoort wil afwijken. De benaming van een verlaagde toon eindigt op -es (-s na een klinker). Het ongedaan maken van een eerder in de maat of in de toonsoort voorkomende mol geeft men aan met een herstellingsteken.

Voor verhogen met een halve toon wordt het kruis (♯) gebruikt.

De benaming mol komt uit de leer van de hexachorden van Guido van Arezzo. Het was oorspronkelijk de B van het hexachordum mollum.

In de gebruikelijke muzieknotatie kan een mol op een aantal manieren voorkomen.

• standaardafstand (halve toon)
  • als toevallige verlaging vlak voor een noot
    de verlaging geldt de hele verdere maat voor dat octaaf.
  • als systematische verlaging om de toonsoort weer te geven.
    (vlak na de sleutel, dan geldt de verlaging het hele verdere muziekstuk en voor alle octaven.
  • als waarschuwing
    de mol wordt ten overvloede gebruikt, bijvoorbeeld omdat in de vorige maat een noot hersteld was. Veelal staat de mol dan tussen haakjes.
• andere afstanden
  • als dubbelmol (twee mol-tekens achter elkaar) voor een dubbele verlaging. Een b wordt een beses, e wordt eses, a ases en g geses.
  • als halve mol (bovenkant van de ronding weggelaten of gespiegeld molteken)
    om een kwarttoon verlaging aan te geven.

De Duitse benaming moll is een aanduiding voor de kleine-tertstoonsoort, ook wel mineur genoemd.