Montanisme

Het montanisme is een vroeg-christelijke religieuze beweging rond Montanus (†ca. 195). Deze trad rond 156 in Klein-Azië in gezelschap van twee profetische vrouwen, Priscilla en Maximilla, op met een extatische en rigoristische prediking. De aanhangers worden montanisten genoemd. Zij legden sterk de nadruk op de wederkomst van Jezus. Montanus verkondigde dat weldra het Nieuwe Jeruzalem en het duizendjarig vrederijk zouden aanbreken. Montanus meende dat in hem de parakleet was gekomen. Het montanisme verbreidde zich tot in Rome en heeft zich, voornamelijk in Klein-Azië, weten te handhaven tot in de 6e eeuw. De invloedrijkste aanhanger ervan was Tertullianus.

Het montanisme is vooral bekend uit de geschriften van de kerkvaders en een aantal bisschoppensynodes. De montanisten komen zelf aan het woord in de late geschriften van Tertullianus, die naar deze groepering was overgestapt.