Nederlandse Grondwet

Grondwet
Het goedgekeurde ontwerp voor de Grondwet van 1814
Citeertitel	Grondwet
Titel	Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden van 24 augustus 1815
Afkorting	Gw
Soort regeling	Grondwet
Toepassings­gebied	Nederland
Rechtsgebied	Staatsrecht
Status	Geldend
Grondslag	Geen
Goedkeuring en inwerkingtreding
Gepubliceerd op	24 augustus 1815
Gepubliceerd in	Stb. 1815, 45
Geschiedenis
Opvolger van	Grondwet voor de Vereenigde Nederlanden
Wijzigingen	Externe lijst
Lees online
Grondwet
Portaal    Mens & maatschappij

Nederlandse politiek
Statuut Grondwet Monarchie (lijst) Willem-Alexander • Minister-president (lijst) Dick Schoof Regering Ministerraad (lijst) Kabinet-Schoof Hoge Colleges van Staat Eerste Kamer Historische zetelverdeling • Verkiezingen 2023 − 2027 • Tweede Kamer Historische zetelverdeling • Verkiezingen 2023 − 2028 • Raad van State Algemene Rekenkamer Nationale ombudsman Hoge Raad der Nederlanden Decentrale overheden Provincies Provinciale Staten • Verkiezingen 2023 − 2027 • Gedeputeerde Staten Commissaris van de Koning Kiescolleges • Verkiezingen 2023 − 2027 Gemeenten Gemeenteraad • Verkiezingen 2022 − 2026 • Wethouder Burgemeester Caribisch Nederland Eilandsraad • Verkiezingen 2023 − 2027 • Bestuurscollege Gezaghebber Eilandgedeputeerde Overig Europees Parlement • Verkiezingen 2024 − 2029 Waterschappen • Verkiezingen 2023 − 2027 • Dijkgraaf
Portaal    Politiek Nederland

De Nederlandse Grondwet is de hoogste wet die is uitgevaardigd in het Koninkrijk der Nederlanden. De Grondwet is een uiteenzetting van de grondrechten en een voorschrift van het democratische karakter van de overheid en het politiek stelsel. De Grondwet schrijft voor welke organen gezag hebben en wat de plichten zijn van gezagsdragers van Nederland. De huidige grondwet heet de Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden van 24 augustus 1815, naar de datum waarop het Koninkrijk der Nederlanden – met het uitvaardigen van de wet – is ontstaan.

De Grondwet kan gewijzigd worden, maar er geldt een zwaardere procedure dan voor andere wetten. In 1848 is de Grondwet aangepast om liberaal democratische rechten vast te leggen en in 1983 werden sociale grondrechten vastgesteld. Daarnaast zijn er in de loop der jaren ook kleinere wijzigingen aangebracht.

Op grond van de Grondwet is het Koninkrijk der Nederlanden een constitutionele monarchie met een parlementaire democratie. De rol van de Koning is in de Grondwet expliciet vastgelegd. De Grondwet bepaalt dat de Koning het staatshoofd is maar dat de Ministers verantwoordelijkheid dragen voor zijn handelen en voor de manier waarop het land wordt bestuurd (uitvoerende macht). De regering wordt gevormd door de Koning en Ministers, die samen met de direct gekozen volksvertegenwoordiging, de Staten-Generaal, de wetgevende macht heeft. De uitvoerende macht wordt gecontroleerd door de Staten-Generaal. In Nederland wordt rechtgesproken in naam van de Koning door onafhankelijke, onpartijdige rechters.

De Grondwet is wel de hoogste in Nederland uitgevaardigde wet, maar niet de hoogste wet die in Nederland geldt: er zijn enkele internationale verdragen waarbij Nederland partij is, met bepalingen die rechtstreekse werking hebben of bepalingen waar wetgevers (bij het ontwerpen van nationale wetten) en rechters (bij toepassing van het recht in individuele gevallen) het Nederlands recht aan moeten toetsen. Wordt er strijd met een internationaal verdrag vastgesteld, dan moet het Nederlands recht buiten werking blijven. Dit artikel behandelt uitsluitend de Nederlandse Grondwet.