Nieuwe Cronyk van Zeeland

De Nieuwe Cronyk Van Zeeland is een naslagwerk, in 1700 uitgegeven door de historicus Mattheus Smallegange (1624 - 1710).

Het is een uitgebreide (bijna 800 bladzijden), fraai geïllustreerde beschrijving van Zeeland. Alhoewel op het titelblad het jaar 1696 staat vermeld kwam het boek pas in 1700 uit. Het werk was een vervolg en samenvatting van de kronieken van Jacobus Eyndius (Chronici Zelandiae) en Johan Reygersberg (Dye Chronijck van Zeelandt). Ook werd er uit het werk van Boxhorn en Vredius veel, soms letterlijk, overgenomen. Het boek werd besloten met een herdruk van "de Beschrijving van den Zeelandschen adel, met wapenkaarten". Het was de bedoeling dat er twee delen zouden verschijnen. In een, in sommige exemplaren van de Cronyk toegevoegd ‘besluit’, dat in of na 1702 geschreven is, bericht Smallegange, dat het tweede deel van zijn kroniek ‘over eenige jaren al meest beschreven ligt’; het is echter nooit verschenen, ook is het handschrift niet teruggevonden.

De Cronyk is nog steeds hier en daar in originele vorm te koop en moet dan zo'n 4000 - 5000 euro opbrengen.

In 1966 en 1976 zijn er facsimile uitgaven verschenen (€ 500 - € 1000):

• 1966; Middelburg; Van Benthem & Jutting. Met kaarten en plattegronden. + Beschrijving van de Zeelandsche Adel & wapens.
• 1976; Vlissingen resp. Schiedam; Bikker Boeken resp. Interbook Int; Met al of niet uitslaande platen, kaarten en plattegronden. Voorzien van de Beschryving Van den Zeelandschen Adel, met afbeeldingen der wapens, en van Besluit Tot de Zeelandsche Cronyk.