Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poolse Verenigde Arbeiderspartij
Geschiedenis
Opgericht	16-21 december 1948
Opheffing	27-30 januari 1990
Algemene gegevens
Actief in	Polen
Hoofdkantoor	Warschau
Krant	Trybuna Ludu
Aantal leden	3.500.000 (1970)
Richting	Extreemlinks
Ideologie	Communisme, Marxisme-leninisme
Jongeren­organisatie	Poolse Socialistische Jeugd Unie
Portaal    Politiek

De Poolse Verenigde Arbeiderspartij (Pools: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, PZPR) was de regerende communistische partij in Polen. De partij kwam in 1948 tot stand na een fusie tussen de Poolse Arbeiderspartij (PPR) en de Poolse Socialistische Partij (PPS). De PZPR was vanaf die tijd, tot de zomer van 1989 de belangrijkste en machtigste partij. Andere partijen die naast de PZPR bestonden, waren opgenomen in het Democratisch Eenheidsfront.

Het partijcongres van de PZPR was de machtigste instantie van de partij. Het partijcongres koos een Centraal Comité. De dagelijkse leiding van de PZPR lag evenwel in handen van het Politbureau, een uitvoerend comité dat werd gekozen uit leden van het Centraal Comité. In het Politbureau zaten zowel stemhebbende leden als kandidaatsleden (dat wil zeggen niet-stemhebbende leden).

In 1956 vond een beperkte destalinisatie plaats en werd Bierut vervangen door Edward Ochab. Maar de onrust hield aan, en in oktober werd de in 1951 weggezuiverde Gomulka teruggehaald. Deze leider vertegenwoordigde aanvankelijk een meer liberaal communisme, maar in de loop van de jaren verstarde hij tot een fantasieloze bureaucraat.

In 1968 brak voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog een antisemitische campagne uit, georganiseerd vanuit de partij. En masse verlieten de overlevenden van de Holocaust Polen om naar Israël te gaan.

Eind jaren 70 daalde de populariteit van de PZPR tot een dieptepunt. De populariteit van de belangrijkste oppositiegroep, Solidarność van Lech Wałęsa steeg echter. Generaal Wojciech Jaruzelski pleegde een staatsgreep en nam de macht in handen. De PZPR-leiding verbood in 1981 Solidarność.

In 1989 werd de monopoliepositie van de PZPR afgeschaft en in januari 1990 werd de PZPR opgeheven. Er kwamen verschillende partijen voor in de plaats, zoals de Sociaaldemocratie van de Republiek Polen, de Poolse Sociaaldemocratische Unie en de Unie van Poolse Communisten "Proletariaat". Tegenwoordig noemt de in 2002 opgerichte Communistische Partij van Polen zichzelf de opvolger van de Poolse Verenigde Arbeiderspartij.