Romantisch nationalisme

Romantisch nationalisme, ook bekend als nationaal romantiek, organisch nationalisme, of identiteitsnationalisme, is een vorm van nationalisme waarbij de staat zijn politieke legitimiteit opeist als een organisch gevolg van de eenheid van degenen die het bestuurt. Dit omvat factoren zoals taal, ras, etniciteit, cultuur, religie en gebruiken van de natie in de oorspronkelijke zin van degenen die binnen zijn cultuur zijn geboren. Het kan worden toegepast op etnisch nationalisme evenals burgerlijk nationalisme. Romantisch nationalisme ontstond als reactie op dynastieke of keizerlijke hegemonie, die de legitimiteit van de staat beoordeelde van bovenaf, uitgaande van een monarch of andere autoriteit, die zijn bestaan rechtvaardigde. Een dergelijke neerwaartse uitstralende macht kan uiteindelijk voortkomen uit een god of goden (zie het goddelijk recht van koningen en het Mandaat van de Hemel).

Onder de belangrijkste thema's van het romantisme, en zijn meest blijvende erfenis, zijn de culturele uitingen van romantisch nationalisme ook centraal geweest in de post-verlichting kunst en politieke filosofie. Vanaf zijn vroegste ontstaan, met de nadruk op de ontwikkeling van nationale talen en folklore, en de spirituele waarde van lokale gebruiken en tradities, tot de bewegingen die de kaart van Europa opnieuw zouden tekenen en zouden leiden tot oproepen tot zelfbeschikking van nationaliteiten, was nationalisme een van de sleutelkwesties in het romantisme, die de rollen, uitingen en betekenissen ervan bepaalde. Romantisch nationalisme, voortkomend uit deze interactie tussen culturele productie en politiek denken, werd "de viering van de natie (gedefinieerd door zijn taal, geschiedenis en culturele karakter) als een inspirerend ideaal voor artistieke expressie; en de instrumentalisatie van die expressie in politiek bewustwording".

Historisch gezien in Europa was het cruciale jaar voor romantisch nationalisme 1848, toen een golf van revoluties zich over het continent verspreidde; talloze nationalistiche revoluties vonden plaats in verschillende gefragmenteerde regio's (zoals Italië) of multi-etnische staten (zoals het Oostenrijks-Hongaarse Rijk). Hoewel aanvankelijk de revoluties ten prooi vielen aan reactionaire krachten en de oude orde snel werd hersteld, markeerden de vele revoluties de eerste stap naar liberalisering en de vorming van moderne nationale staten in een groot deel van Europa.