Het Romeinse huwelijk (matrimonium) was in essentie een privéaangelegenheid tussen twee familiae, die echter gepaard kon gaan met een rechtshandeling, namelijk de manus (d.i. macht over de vrouw). Vandaar dat men een onderscheid maakt tussen huwelijken cum (met) en sine manu (zonder manus).
In de hogere klassen was het huwelijk ook een manier om politieke of economische banden aan te halen. Zo werd het huwelijk van Julia Caesaris, de dochter van Gaius Julius Caesar en Cornelia Cinna minor, met Gnaius Pompeius Magnus maior gesloten als teken van het machtige bondgenootschap tussen Caesar en Pompeius dat de geschiedenis zou ingaan als eerste triumviraat.[1] Hiervoor werd ook de eerdere verloving van Julia met Quintus Servilius Caepio afgebroken.[2] Ook de banden tussen de leden van het zogenaamde tweede triumviraat werd in het verdrag van Brindisium aangehaald door het huwelijk van Marcus Antonius met de zus van zijn collega-triumvir Gaius Julius Caesar Octvianus (Augustus), Octavia Thurina minor, die net weduwe was geworden en zwanger was van haar overleden echtgenoot.[3]
Verscheidene Romeinse huwelijksrituelen zijn vandaag de dag nog in gebruik in het Westen, zoals een verlovingsring[4], een bruidssluier, het in elkaar leggen van de rechterhanden van de verloofden (dextrarum iunctio) of de bruid het huis binnen dragen.