Our website is made possible by displaying online advertisements to our visitors.
Please consider supporting us by disabling your ad blocker.

Responsive image


Stikstofcrisis in Nederland

Waarom heeft Nederland een stikstofprobleem? - Jan Willem Erisman, Universiteit van Nederland 2019

Herkomst stikstofdepositie in Nederland in 2018[1][2]

 Landbouw (46,0%)
 Buitenland (32,3%)
 Huishoudens (6,1%)
 Wegverkeer (6,1%)
 Internationale scheepvaart (2,9%)
 Overig verkeer (2,2%)
 Ammoniak uit zee (2,2%)
 Industrie (1,0%)
 Overig (bouw, afval, energie, etc.) (1,2%)

De stikstofcrisis in Nederland is een ecologische en juridische crisis die sinds 2019 zo wordt genoemd na een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Ten grondslag aan de crisis ligt de stikstofproblematiek. In Nederland wordt de bodem belast door een zeer hoge toediening van reactieve stikstofverbindingen, met name ammoniak (NH3) dat vrijkomt uit dierlijke mest.[3] Daarnaast worden stikstofoxiden (NOx) uitgestoten door verbrandingsmotoren, zoals in motorvoertuigen en in de industrie. Menselijke activiteiten waarbij stikstofverbindingen in grote hoeveelheden vrijkomen, leiden tot ongewenste effecten op de kwaliteit van bodem, water, lucht en natuur.

De stikstofcrisis had toen deze begon al een lange voorgeschiedenis, zowel juridisch als ecologisch. In 1991 werden al de eerste Europese normen vastgesteld. Europese landen zijn verplicht om te voldoen aan de Habitat-richtlijn, die stelt dat in de Natura 2000-gebieden gestreefd moet worden naar een ‘gunstige staat van instandhouding’.

Op 29 mei 2019 verklaarde de Raad van State het Programma Aanpak Stikstof (PAS) van de overheid ongeldig.[4] Hierdoor mocht het PAS niet meer gebruikt worden voor het verlenen van stikstofvergunningen in de buurt van Natura 2000-gebieden. Door deze uitspraak kwamen onmiddellijk allerlei projecten (vooral in de woningbouw) stil te liggen en moest de regering dringend naar oplossingen zoeken.[5] Hoewel de stikstofproblematiek al sinds vele jaren bestond, kwamen door de uitspraak van de Raad van State naar schatting meteen 18.000 bouwprojecten stil te liggen.[6] De situatie werd sindsdien niet opgelost en er werd in 2022 al gesproken over een "voortslepende stikstofcrisis".[7]

Diverse acties werden door de politiek in Den Haag in gang gezet. Zo bracht een commissie onder leiding van Johan Remkes in 2020 een rapport uit om de landelijke uitstoot van NH3 en NOx met 50% te verminderen ten opzichte van 2019. Begin 2024 werd onder het kabinet Rutte-IV een Nationaal Programma Landelijk Gebied ingesteld, waarin provincies een taak kregen om gebiedsplannen op te stellen, inclusief een stikstoffonds van 24,3 miljard euro. Het Kabinet-Schoof zette vanaf medio 2024 een andere koers in.[8]

  1. Hoogerbrugge, R., Geilenkirchen, G.P., Den Hollander, H.A., Van der Swaluw, E., Visser, S., De Vries, W.J., Wichink Kruit, R.J. (11 september 2019). Grootschalige concentratie- en depositiekaarten Nederland: Rapportage 2019. RIVM rapport 2019-0091: 66 pagina's (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM). DOI: 10.21945/RIVM-2019-0091. “Tabel 5.1 Opbouw van de stikstofdepositie (mol ha−1 jaar−1) in 2018”.
  2. Adviescollege Stikstofproblematiek, "Niet alles kan" - Eerste advies Adviescollege Stikstofproblematiek (pdf) 51 pagina's. Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (25 september 2019). “Cirkeldiagram pagina 11”
  3. Stikstof. WUR (25 september 2019). Geraadpleegd op 2 november 2019.
  4. Uitspraak 201600614/3/R2, 201600617/3/R2, 201600618/3/R2, 201600620/3/R2, 201600622/4/R2, 201600630/3/R2. Raad van State. Geraadpleegd op 3 oktober 2019.
  5. "Gemeenten worstelen met stilgelegde projecten door stikstofuitspraak", Nieuwsuur, 9 september 2019. Geraadpleegd op 1 oktober 2019.
  6. Teije, Stefan ten, "Huizenbouwers wakker geschud door stikstofcrisis: ‘Het kán anders’", Algemeen Dagblad, 11 oktober 2019. Geraadpleegd op 1 juli 2022.
  7. Dit is wat je moet weten om de stikstofcrisis te begrijpen. nos.nl (18 juni 2022). Geraadpleegd op 11 juli 2022.
  8. Haan, Marko de, "Het nieuwe kabinet trekt landbouwmaatregelen in. Wat betekent dat voor boeren? En voor de natuur?", NRC, 2 augustus 2024. Geraadpleegd op 3 augustus 2024.

Previous Page Next Page






Nitrogen crisis in the Netherlands English Crise de l'azote aux Pays-Bas French Stikstofkrisis yn Nederlân FY Stikstofcrisis Portuguese

Responsive image

Responsive image