Turks

Turks Türkçe
Gesproken in	Turkije, Cyprus, Griekenland, Bulgarije, Irak, Syrië, Noord-Macedonië, Kosovo, Bosnië en Herzegovina, Roemenië, Moldavië, Azerbeidzjan en immigrantengemeenschappen in Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk, Oezbekistan Verenigde Staten, België, Zwitserland en andere Turkse diaspora
Sprekers	81 miljoen (moedertaal)
Rang	15-16 (afhankelijk van rekenwijze)
Taalfamilie	Altaïsch Turkse talen Ogoezisch Ogoezisch-Westelijk Turks
Creoolse talen	*Turkse creoolse talen
Alfabet	Latijns
Officiële status
Officieel in	*  Turkije  Noord-Cyprus  Cyprus
Erkende minderheids­taal in	*  Kosovo  Roemenië[1]  Noord-Macedonië  Bosnië en Herzegovina[2]
Taalorganisatie	Türk Dil Kurumu en Turksoy
Taalcodes
ISO 639-1	tr
ISO 639-2	tur
ISO 639-3	tur
Portaal    Taal

Het Turks (Türkçe) of Anatolisch Turks is een van de Turkse talen en de officiële taal van Turkije. Het Turks is ook een van de officiële talen van Cyprus en enkele gemeenten van Noord-Macedonië. Buiten Turkije wordt de taal gesproken door Turkse minderheden in landen in de Balkan, de Kaukasus en de Arabische wereld zoals Irak, Griekenland, Bulgarije, Kosovo, Bosnië en Herzegovina, Syrië, Roemenië, Moldavië en Azerbeidzjan. Door afstammelingen van Turkse emigranten (van het Ottomaanse Rijk) in de Arabische wereld, de Turkmenen in Irak en Syrië, worden Turkse dialecten gesproken. Turks wordt tevens gesproken door miljoenen Turkse emigranten en hun nakomelingen in andere landen, zoals Duitsland, Nederland en België.

Het Turks is een agglutinerende taal met klinkerharmonie. Zeer vaak wordt het Turks als voorbeeld genoemd als men het heeft over agglutinerende talen.

De oudste geschreven bronnen in een Turkse taal zijn runeninscripties uit de 8ste eeuw.^[3]

Hoewel het eigenlijk dezelfde taal betreft, gaan de verschillen tussen het hedendaagse Turks en het Osmaans verder dan alleen het schrift. Het Osmaans is namelijk doorspekt met zeer veel Arabische en Perzische leenwoorden en door taalzuivering heeft men die invloed in het hedendaagse Turks drastisch gereduceerd. Hierdoor is er een groot verschil in woordenschat ontstaan. Terwijl het Osmaans als elitetaal van de edelen, de geestelijkheid en de rijken voor het volk onverstaanbaar was, werd het puristische Öztürkçe, dat als reactie in opdracht van Kemal Atatürk werd ontworpen, ook door maar weinigen begrepen. Na een aantal zeer controversiële taalhervormingen, die niet zelden gepaard gingen met een (gewelddadige) regimewisseling, is de huidige Turkse schrijftaal ontstaan, die heel redelijk bij de spreektaal aansluit.

1. ↑ [1] List of declarations made with respect to treaty No. 148 (Council of Europe, Status as of: 27/9/2009)
2. ↑ (en) Full list. Treaty Office. Geraadpleegd op 24 februari 2021.
3. ↑ The Languages of the World: Altaic, hoofdstuk 52 in Crystal, David, "The Cambridge Encyclopedia of Language," 2de uitgave, Cambridge University Press 1997.