Vorstperiode

Een vorstperiode is een tijdvak met vorst van betekenis, al dan niet met lichte dooi gedurende een deel van de dag. Men spreekt meestal pas van een vorstperiode als er ook sprake is van de vorming van natuurijs, zodat er in ieder geval op natuurijsbanen geschaatst kan worden.

Een vorstperiode is een van de drie thermisch bijzondere tijdvakken die in de media en onder weeramateurs een aparte naam hebben gekregen, samen met de hittegolven^[1] en de koudegolven^[2]. Wat de laatste twee betreft bestaan voor Nederland al concrete definities, die ook door het KNMI worden gehanteerd. Voor een vorstperiode bestaat er echter nog geen officiële definitie, hoewel de volgende steeds meer in zwang raakt:

Vorstperiode: een tijdvak van minstens vijf dagen op rij met een etmaalgemiddelde temperatuur beneden het vriespunt (hellmanngetal), waarin de som van etmaalgemiddelde temperaturen -16 graden of lager is.^[3]

Inmiddels wordt de bovenstaande definitie door onder andere Meteo Consult en weerman Jan Visser gehanteerd. Voor De Bilt levert deze definitie 134 vorstperioden vanaf 1901 op, waarvan de recentste gedurende de periode van 7 februari t/m 14 februari 2021.

De strenge winter van 1962/1963 kende vijf vorstperioden, met een gezamenlijke duur van 71 dagen. De langste vorstperiode beleefde Nederland van 21 januari t/m 9 maart 1947, een periode van 48 dagen op rij met een etmaalgemiddelde temperatuur beneden het vriespunt. Ook bijzonder: 35 van die 48 dagen waren ijsdagen, waarop het dus de gehele dag bleef vriezen. De intensiefste vorstperiode (dat wil zeggen de vorstperiode met de laagste gemiddelde temperatuur) duurde van 10 t/m 27 januari 1942. De gemiddelde temperatuur over die periode bedroeg -9,7 graden.

1. ↑ KNMI-website, definitie hittegolf
2. ↑ KNMI-website, definitie koudegolf
3. ↑ weer.nl, motivering voorstel definitie vorstperiode (gearchiveerd)