Weinreb-affaire(s)

Onder de benaming Weinreb-affaire(s) wordt verwezen naar de omstreden activiteiten van de persoon Friedrich Weinreb (1910-1988)^[1], een Nederlandse orthodoxe Jood die het onderwerp werd van emoties loswoelende en zich vele jaren voortslepende schandalen. Eén ervan werd vooral bekend als dé zogeheten Weinreb-affaire. Die betrof zijn activiteiten als collaborateur tijdens de Duitse bezetting van Nederland en vermeend Jodenhelper ten tijde van de deportaties in 1941-1944. Gedurende een periode van zo'n twintig maanden zou hij zo middels een geraffineerd en ingewikkeld spel vele Joden hebben "gered". Hun deportatie werd althans uitgesteld omdat hun namen voorkwamen op een door hem opgestelde fictieve lijst. Degenen die daarvoor betaalden verstrekte hij een schriftelijke bevestiging, die ze bij aanhouding door de Sicherheitsdienst konden overleggen om zoals hij hen deed geloven aan deportatie te ontkomen.

Na de oorlog werd hij ervan beschuldigd middels deze lucratieve handel in Sperren een laakbare rol te hebben gespeeld bij de uiteindelijke deportatie van honderden Joden, die hij misleidde en manipuleerde en voor wie dit uitstel "wegens een aanhangig emigratieverzoek" waarvoor zij grif betaalden geen afstel werd; en vervolgens ook van Joden die hij, sinds september 1942 nadat hij zelf opmerkelijk genoeg drie dagen na zijn eigen arrestatie door de SD weer was vrijgelaten, regelrecht zou hebben verraden aan de Duitsers. Minstens zeventig mensen zouden als gevolg van zijn optreden het leven verliezen.

Bij de Bijzondere rechtspleging na de oorlog werd hij daarvoor vervolgd en veroordeeld. Daarnaast werd hij na de oorlog ook herhaaldelijk vervolgd en veroordeeld voor zedenzaken en omdat hij zich voor arts uitgaf ook wegens het onbevoegd uitoefenen van voorbehouden handelingen, middels het onderzoeken van vrouwen, of "keuren" zoals hij dat noemde.^[2]

De Tweede Kamer heeft zich herhaaldelijk beziggehouden met de rapportage over Weinrebs activiteiten: tijdens zittingen in 1971-1972, 1974-1975, 1976-1977 en 1980-1981.

1. ↑ Een valse messias, De Groene Amsterdammer, 6 oktober 1999
2. ↑ Weinreb als onbevoegd gynaecoloog Maandblad Vereniging tegen de Kwakzalverij, eenennegentigste jaargang, nr. 1, januari 1976, p. 39.